Saturday, October 29, 2011

What it Takes to Be Successful?


  1. Always Dream Big It takes the same effort to realize big dream
  2. Have Clear Vision and Focus  
  3. Have Passion – it’s Paramount
  4. Successful people always see the positive side of the story. It’s vitally important to your success that you cultivate positive Beliefs.
  5. Are Quick Decision Makers Successful people are decisive
  6. Are Persistent – Never Give Up (planning, doing, over-thinking) unstoppable people have persistence.
I think most successful people started at the very bottom and climb their way up, faced multiple setbacks, and made hundreds of mistakes before they achieved their goals.

Words related with topic of success: 
  • passion- хүсэл тэмүүлэл
  • to be filled with passion-хүсэл тэмүүллээр дүүрэн байх
  • ambitious-хөдөлмөрч, зүтгэсэндээ хүрэхийг эрмэлздэг, идэвхтэй
  • an ambitious attempt to reach goal
  • innovate-шинэтгэл өөрчлөлт хийх, санаачлах
  • irrespective-чөлөөтэй, ямар нэг зүйлд хамраарахгүй
  • to be proactive санаачилга гаргах, хувийн санаачлагатай байх
  • persistent-тэсвэртэй, уйгагүй, шургуу
  • competitive- өрсөлдөх чадвартай

Friday, October 28, 2011

Та зорилгодоо хүрч чаддаг уу?


Зарим нэг хүмүүсийн бодож санасан зүйл нь бусад хүмүүсийнхээс хурдан биелэгддэг шүү дээ. Тэгвэл яаж тийм хүмүүсийн эгнээнд багтаж орох вэ?

Хүсэл мөрөөдөлдөө хүрэх эсэх нь гагцхүү өөрөөс чинь шалтгаалах болно. "Их санасан газар есөн шөнө хоосон хононо" хэмээн хэт мөрөөдөгч нарыг егөөдөж хэлдэг. Гэтэл амьдрал дээр эсрэгээрээ байх нь ч бий.

Юуны өмнө мөрөөдлөө биелүүлж эхлэхийн өмнө саад болох нууцлаг шалтгаанаа олж илрүүлэх хэрэгтэй. Зорилгодоо хүрэх гэж өөрийгөө эрч хүчээр цэнэглэхийн тулд үр дүнд нь юуг авч болох вэ? гэдгээ сайтар ойлгох явдал чухал. Зорилгоо биелүүлье гэвэл өөрийгөө янз бүрийн аргаар урамшуулж эрч хүч ав.

Жишээ нь:

- Сэтгэл хөдлөлийн уриа, логик шалтгаан, чин сэтгэлийн гуйлт, зориг төгөлдөр тушаал гэх мэт. Аливаа хүний алс хэтийн хүчтэй мөрөөдөл нь ажлаа үргэлж хойш нь тавьдаг занг нь засахад тус болдог. Зарим тохиолдолд хүн хэрээс хэтэрсэн зүйлээ хийх дургүй байдаг. Энэ нь залхуурах сэтгэлтэй холбоотой байдаг. Залхуурах, эрч хүчний дутагдал хоёр нь нэг модны хоёр мөчир гэсэн үг. Залхуурал нь хүсэл сонирхлоо алдсантай шууд холбоотой байдаг бол харин эрч хүчний дутагдал нь сэтгэл зүйн уналт буюу гутранги үзэлтэй холбоотой.

- Надад ямар ч авъяас байхгүй шүү дээ... гэсэн бодлыг толгойноосоо авч хаяад оронд нь эерэг шинэ бодлоор зүрх сэтгэлээ хурцалж өгөх хэрэгтэй. Жишээ нь: "Би чадна", "бүхнийг өөрчилж чадна", гэх мэт. Дашрамд хэлэхэд зорилгоо биелүүлэх эрч хүчийг амьдралын бусад хүрээнээс авч болдог.

Жишээ нь:
- Дуртай зүйлээрээ хичээллэх, эерэг сэтгэл хөдлөлийг хуримтлуулж цэнэг авах. Эдгээр нь эхний ээлжинд бие организм болон сэтгэл зүйн ерөнхий тамир тэнхээг өргөж өгдөг. Түүнчлэн дотоод айдас түгшүүр нь зорилгодоо хүрэхэд хамгийн том саад болдог байна.

/Хань/

Хэрэв тa амжилтанд хүрэхийг хүсч байгаа бол...

• Аливаад ялагч байхын тулд хэзээ ч боломжгүй зүйлийн хойноос бүү хөөцөлд.

• Өөрт ашиггүй зүйлсээс татгалзаж чаддаг байх ёстой.

• Азгүй хүн гэж байдаггүй. Учир нь хүн азгүйдлийг өөрөө бий болгож явдаг. Учир нь хэнд ч хэрэггүй зүйлсийн хойноос олон жил явж зууралдсанаас тэр шүү дээ.

• Өөрийнхөө ололт амжилтыг урьдаа болголгүй алдаа дутагдлаа хүлээн зөвшөөрдөг байх. Буруу зүйл хийсэн бол бусдаас уучлал гуйдаг байх хэрэгтэй. Учир нь амжилтанд хүрсэн хүмүүс өөрийнхөө алдаа дутагдлыг засч, буруугаа хүлээж чаддаг.

• Азгүйтэл нь заримдаа алдаа ухаарал, ололт амжилтыг авч ирэх үүдийг нээх нь ч бий. Гэхдээ дандаа азгүйтнэ гэдэг үнэхээр байж боломгүй хэрэг юм.

• Асар том биш ч гэсэн жаахан зүйлд амжилт гаргасан бол түүнийгээ чамлахгүй байх. Учир нь бүх зүйл алхам алхмаар урагшилдаг гэдгийг бүү мартаарай.

• Аливaад ялагдал хүлээсэн хүмүүс өөрийгөө үргэлж буруутгаж байдаг. Үүнээсээ болоод заримдаа амжилт гаргах боломжийг алддаг.

• Хэрэв та ялагч бас манлайлагч байхыг хүсч байгаа бол ямар нэгэн зүйл бүтэмжтэй болбол баярлаж, эерэг энергиэр угтаж авдаг байх хэрэгтэй.

• Амьдралын жижиг сажиг зүйлд хэрхэвч амархан бууж өгч болохгүй.

• Аливaад хүлээцтэй, бодолтой, ухаалаг хандах нь чухал байдаг. Цагаа олсон зөв, оновчтой шийдвэр нь хамгийн эгзэгтэй мөчид ч гэсэн аварч гардаг.

• Шүүмжлэлийг хүлээж авдаг чадвартай байх хэрэгтэй. Энэ нь таны урагшлах замд чинь гүүр болж өгнө.

/Хань/

Чийг татдаг улавчтай бол...

Өглөөнөөс орой хүртэл чийг татдаг гутал өмсөх нь эрүүл мэндэд халгаатай гэдгийг та хэн нэгнээр хэлүүлэлтгүй сайн мэднэ.

Ийм гутал биед муу төдийгүй хувийн ариун цэвэрт ч бас багагүй хүндрэл учруулдаг. Хөлийн уланд хөлсний булчирхай их байдаг тул чийг татдаг гутал, пүүз өмссөн үед хөлрөлтийн талаар ярих ч хэрэггүй. Тиймээс танд дараах зөвлөгөөг хүргэж байна.

Хамгийн түрүүнд та улавчаа солиод нэг үзээрэй. Хусны үйсэн улавч хөлийн чийгийг арилгана. Мөн царс модны үндсийг авч нунтаглаад оймс, триконы дотор хийнэ. Энэ аргыг хөлрөлт зогстол хэрэглэж болно.

Хөлрөлттэй тэмцэх хамгийн сайн арга бол хөлөө өдөр бүр савантай усаар угааж, сайн хатаагаарай. Орой унтахдаа ч бас давстай бүлээн усанд хөлөө угаах хэрэгтэй.

Энэ үед мөн хөлс дарагч түрхэх нь хамгийн тохиромжтой. Хамгийн гол нь хөлс дарагч алюмины оксидтой байх ёстой гэдгийг мартав. Энэ бүхэн танд багагүй тус хүргэнэ.

/Зууны мэдээ/

Нүүрнийхээ булчинг яаж чангаруулах вэ?

Бигнүүрийг халуун хүйтнээр хоёр хэлбэрээр тавьж болно.

Халуун бигнүүрийг гоо заслын эмчилгээнд арьсыг цэвэрлэх, батга шахах, иллэг хийх, тэжээлийн бүрхэвч тавихын өмнө хэрэглэнэ. Ер нь бигнүүр нь арьсыг цэвэрлэх, зөөлрүүлэх, үрэвсэл загатнаа намдаах, тайвшруулах зэрэг олон сайн нөлөө үзүүлнэ.

Халуун бигнүүрийг тавихдаа 28-42 градусын халуун усанд зөөлөн алчуураа дүрж базаад нүүрэндээ 5-10 минут тавьж, уг үйлдлийг 2-3 удаа давтана. Халуун бигнүүр нь цусны эргэлтийг сайжруулж, нүүрний булчинг сулруулан арьсны нүхлэгийг өргөсгөснөөс тос хөлсний булчирхайн ялгаралтыг ихэсгэж арьсыг цэвэршүүлэхээс гадна тайвшруулах нөлөө үзүүлнэ.

Хүйтэн бигнүүрийг улбагар арьсны нүхлэг өргөссөн арьсанд болон бүрхэвч иллэг буюу нүүрээ цэвэрлэсний дараа халуун бигнүүрийн адил 18-20 градусын хүйтэн усаар 10-15 секунд тавьж үг үйлдлийг 2-3 давтана.

Хүйтэн бигнүүр нь арьсны булчинг чангаруулан, нүүрний өнгөлөг байдлыг сэргээн арьсны нүхлэгийг багасгана. Халуун, хүйтэн бигнүүрийг нэг дор ээлжлэн тавихад арьсны цусан хангамж сайжирч, булчингийн тонус чангардаг тул ямар ч хэлбэрийн арьстай хүнд тохиромжтой.

/Хань/

Нүүрээ арчлах энгийн зөвлөмжүүд

Хуурай арьс нь хөрснөөсөө тэжээл дутсан, гадны ямар ч нөлөөг эсэргүүцэх чадалгүй болсон, их хэмжээний тэжээл дутагдсан байдаг. Сардаа тогтмол гурван удаа массаж хийлгэх, мөн зовхины тосыг маш сайн хэрэглэх хэрэгтэй. Учир нь хуурай арьстай хүмүүсийн зовхи хэтэрхий их үрчийдэг учир тосыг байнга хэрэглэх тохиромжтой.

Орой унтахаасаа өмнө нүүрээ цэвэрлэхдээ эхлээд нүүрнийхээ будгийг сүүн шингэнээр цэвэрлээд, өөрийнхөө арьсанд зориулагдсан шингэн савангаар заавал угаах хэрэгтэй. Нүүрээ сайн цэвэрлэснийхээ дараа маскаа 10-15 минут болсны дараа арьсандаа тохирсон тосоо түрхэнэ.

Долоо хоногт хоёр удаа тэжээлийн маск, нэг удаа үрчлээний маск тавьж өгнө. Нүүрээ цэвэрлэчихээд заавал шөнийн тос түрхэх хэрэгтэй. Яагаад гэвэл өдөр алдсан витаминаа шөнө нөхдөг учраас, шөнийн тосоо үргэлж түрхэж арьсаа амрааж байх ёстой.

Шөнийн тос, зовхины тос тэр дороо үйлчилгээгээ өгөхгүй мөртлөө, хэрэглээгүй хүмүүсийн дэргэд нүүр нь хэд дахин илүү толигор байдаг. Хүн орой унтахаасаа өмнө шүдээ байнга угаадаг шиг нүүрнийхээ будгийг байнга цэвэрлэж, арьсаа амрааж байгаараа гэж захимаар байна.

Хуурай арьсны маск нэг хоолны халбага зөгийн бал, мөн адил хэмжээний арвайн гурилыг хоёр халбага шинэ сүүгээр зуураад нүүрэндээ түрхэж 15-20 минут байлгасны дараа хөвөнгөөр арчаад бүлээн усаар угаана.

Өвөлдөө витаминаа нөхөөд авчихсан учраас хэт харлах, сэвхтэх нь харьцангуй бага байдаг, мөн гоо сайханд cap тутамд орж байвал таны нүүр гоё байна. Таны нүүр хэт хуурайшаад биенд чинь жаахан өөрчлөлт орвол нэг зүсэм ананасыг нэг стакан буцалсан усанд хийгээд бүлээн болохоор нь уух хэрэгтэй.

Шөнө унтахаасаа өмнө нүүрээ амраахаас гадна цайны ханд ч юм уу, эсвэл бүлээн усанд дүрж амрааж, хөлөндөө нимгэн тос түрхээд унтахад өглөө босоход зовхины үрчлээс тань багасна. Нүүрээ арчлахдаа хүзүүгээ хамтад нь цэвэрлэх, мөн өвлийн улиралд хүн нүүрээ хамгийн их арчилж байх хэрэгтэй.

Учир нь нарны хэт ягаан туяа, тосны ширхэг гялтангууд дээр ойгоод, хүний нүүрийг нэг ёсондоо томруулдаг шилэн дээр гэрэл тусгахаар цаасыг яаж түлдэг билээ үүнтэй адилхан тийм хурц өөрчлөлт өгдөг учраас хүмүүс өвөл нүүр цайрлаа гэдэг бол тэр нь өнгөн хэсгийг нь хэт хуурайшснаас болдог.

Энэ үед нүүрээ маш сайн цэвэрлэж, арчлах нь зүйтэй, тогтмол массажинд ороод, шөнө оройдоо арьсаа маш сайн цэвэрлээд байвал, хавар хэт хуурайших, нүүр ам холцоруутах, харлах иймэрхүү зүйл гарах нь бага байдаг.

/Хань/

Хүүхэд аминдэм

Хоолонд дургүй болох нь витамин дутсаны хамгийн анхны шинж. Хоол идэх дур ихэсгэхэд натри, цинк хоёр маш чухал. Натри нь сардин загас, бяслаг, дарсан байцаанд байдаг бол цинк нь буудайн иш, буудайн ур хулууны ур наран цэцэг болон бусад ногоонд ихээр агуулагддаг.

Хэрэв хүүхдийн тань толгой дээр шар тослог хайрс шиг зүйл гарсан бол В12, (кобаламин) В6 F витамин дутагдсаны шинж. Өөр нэг чухал бодис хагас ханасан тослог хүчил болох линол болон лиолений хүчил юм.

Эдгээр нь ургамлын тос, шошийн тос, миндал, грек самар, царс модны самар болон авокадо жимсэнд агуулагддаг. Витамин В12 нь В бүлгийн витаминууд дундаасаа минерал элемент агуулдагаараа ялгаатай. Хүний биед багахан хэмжээгээр өдөр болгон хэрэг болдог. Гэвч уг витамин нь хоёр дутагдалтай.

Энэ нь цус багадах болон нервний ачааллыг дэвэргэдэг. Кобаламин буюу В12 витамин нь зөвхөн амьтны гаралтай бүтээгдэхүүнд агуулагддаг бөгөөд элэг, бөөр улаан махыг аль болох амттай харагдахаар бэлтгэж, бага зэрэг хуурч өгөх хэрэгтэй.

(үхэр, гахай, өндөг, бяслаг сүү нь В12 витаминаар баялаг байдаг. 4-6 настай багачуудын өглөөний цайны ширээн дээр өндөг заавал байх ёстой. Мөн өглөөний цайнд элэгний нухаш, эсвэл 50 гр үхрийн махыг соустай өгч болно. Хүүхдүүд элгэнд дургүй байдаг учраас.)

Сургуулийн өмнөх насны хүүхдэд өдөр бур 500-600 гр суу болон суун бүтээгдэхүүн хэрэглэх ёстой тул эдгээрээр сайн хангаж өг. Дээр дурьдсан бүтээгдэхнүүдээр хүүхдээ хангаж чадвал таны хүүхэд эрүүл цовоо өсөх болно. Та болон таны хүүхдэд эрүүл энхийг хүсье!

/Бизнесийн мэдээ/

Өрхийн төсөв хувь хүмүүсийн мөнгөнд хандах хандлагаас шалтгаалдаг

Гэр бүлийн олон ээдрээтэй асуудлуудын нэг нь мөнгөний асуудал юм. Өрхийн төсөв, санхүүг эмэгтэйчүүд голдуу барьдаг. Энэ нь зарим гэр бүлд хардлага сэрдлэг, үл ойлголцол авчирах нь бий.

Эхнэрээсээ "халаас"-ны мөнгө гуйдаг эр хүний өөрийгөө үнэлэх үнэлэмж доогуур байдаг. Саяхан л авсан цалинг өөрөө дур мэдэн зарцуулдаг байсан бол эхнэр авснаас хойш амьдралын наад захын баяр баясгалангүй болдог.

Энэ бүхэн хуримтлагдсаар хэрүүлийн алим болох нь бий. Мөнгөө хэн барихаас үл хамааран хэдэн зарчим байх ёстой.

-Мөнгийг хэрхэн зарцуулж байгаад хяналт тавих нь зөв.

-Энэ үүргийг ерөнхийдөө эмэгтэйчүүд хүлээдэг уламжлалтай.

-Арын албыг гүйцэтгэхэд нарийн ухаан хэрэгтэй ч хэт их хяналт тавих нь үл ойлголцол авчрах, эр нөхрийн өөртөө итгэх итгэлийг бууруулах нэг шалтаг болдог.

-Арвилан хэмнэлт нь байр, машин авах гэх мэтийн зорилгоос үүдсэн байж болно.

-Өнөөдөр хэн ч бай тэр мөнгөгүй амьдрах боломжгүй. Тиймээс залуу гэр бүлийн төсөвт цалингаас суутгах нийтийн хэрэглээнд зориулсан мөнгө байх шаардлагатай.

-Сардаа нэг удаа үзвэр үзэх гадуур хооллох, найз нөхөдтэйгээ уулзах гэх мэтийн зориулалтын мөнгө байх нь зөв.

-Хяналт сайн ч гэсэн үүнд уян хатан хандахыг эхнэрүүд баримтлах нь зүй.

-Гэр бүлд мөнгө их байгаа эсэхээс үл хамааран аз жаргалтай байж болно. Гайгүй мөнгө олдог хирнээ байнга өрнөөс салдаггүй, мөнгөний хэрүүл тасардаггүй айл бий.

-Гэтэл багахан эх үүсвэртэй ч сэтгэл хангалуун, харилцан биенээ хайрлаж хүндэлдэг, мөнгө төгрөгөө зөв зарцуулдаг, халуун дулаан уур амьсгалтай гэр бүл ч байдаг шүү дээ.

-Энэ нь хувь хүмүүсийн хүмүүжил, мөнгөнд хандах хандлагаас шалтгаалж байдаг.

-Гэр бүлийн мөнгийг зохицуулах цорын ганц, бүх хүнд тохирох тийм арга гэж байхгүй. Хамгийн гол нь гэр бүлийн төсвийг зохиоход хоёр хүний харилцан ойлголцол чухал юм.

-Түүнээс биш нэг нь бүгдийг дур мэдэн зохицуулаад, нөгөөхөө зохицуулалтанд оруулах гэж зүтгэж таарахгүй.

Хайрын зөвлөгөө



Хайр дурлал, гэгээн хайргүйгээр амьралыг төсөөлөхийн аргагүй. Харин тэр гэгээн хайр, дурлалыг харилцаагүйгээр бүр ч төсөөлөшгүй билээ. Энгийн чөлөөтэй харилцаа холбоо нь хосуудыг улам илүү ойртуулж, бат бэх харилцааг бий болгоход тун чухал.

Хэн нэгнээ уучилна гэдэг хамгийн том талархал болон эргэн ирдэг гайхалтай зүйл байдаг. Зогсолтгүй эргэх амьдралын дунд бидэнд уучлалт гуйх, уучлах тусдаа цаг байдаггүй учраас үл ойлголцол бүр дээр таны буруу бол уучлалт гуйж, түүний буруу бол уучлалт гуйхыг нь хүлээн авдаг байгаарай.

Ирээдүйд зөрчил үүсгэж болзошгүй байдлаар харилцахаас татгалз. Хэлээгүй үлдээсэн үгс, эргэлзээтэй хоцорсон бодол бүхэн их зөрчилийн шалтгаан байдаг. Түүндээ тодорхойгүй бөөрөнхий зүйлийг аль болох хэлэхгүй бай.

Ярих тохиромжтой цагийг хүлээж сур. Нөгөө хүн тань дээр бүрэн анхаарлаа хандуулах үед нь чухал сэтгэл зүрхний яриагаа эхлээрэй. Өөр тохиолдолд та гомдолоор дүүрэн хоцорч харин нөгөө хүн тань гайхаж эргэлзсээр яриа дуусах болно шүү. Ихэвчлэн бүсгүйчүүд энэ тал дээр эмзэглэж, тоогдохгүй хоцорсон мэт сэтгэгдэлтэй үлддэг.

Харилцан яриаг ялангуяа бие биентэйгээ ойлголцох гэж ярилцаж байгаа үед сөрөг шүүмжлэлийн эсвэл гомдолын үгээр яригаа бүү эхэл. Гараа сайн бол бариа сайн гэдэг хэрэв түүний юу хүсэж байгааг асууж эхлэх, эерэг сэтгэгдэлтэйгээр харилцан яриагаа эхэлвэл та хоёрын дунд ямар ч хана босохгүй.

Үндэслэлгүй, хоосон дэмий ярианаас татгалзаж илүү шударга байхыг хичээгээрэй. Юу хийснээ, юу хийх гэж байгаагаа тодорхой ойлгомжтой илэрхийлэх нь харилцааг улам гэрэлтэй болгоно. Таний шударга байдал түүнийг ч мөн шударга болгоно.

Хүн бүхэн өөрийн онцлог өвөрмөц шинж чанартай байдаг учраас та тухайн нөхцөл байдалдаа тохируулан өөрийнхөө харилцааны зарчмыг ч бий болгож болно шүү дээ.

Шударга байх
Ил тод байх
Нээлттэй энгийн байх гэх мэтчилэн.
Ингээд амжилт. P+B=Love Хайр дурлал мандтугай.

Зөв амьдрах хэв маяг


Өөрийн хүсэл мөрөөдлийн талаар урьдчилж ярьвал хар цагаан хэл ам тусна! 
  • Биелэгдээгүй, хэрэгжээгүй зүйлийн тухай бусдад мэдэгдэх нь тийм сайн биш гэдгийг анхаараарай.
  • Би тийм ажил хөөцөлдөж байна. Бүтэхгүй л байх даа. Би үүнийг бүтнэ гэдэгт эргэлзэж байна... гэх мэтчилэн эргэлзэж тээнэгэлзсэн.
  • Амжилтгүй болохыг өөрөө урьдчилаад зөгнөж ёрлосон үг яриа бүү хэрэглэ.
  • Зорилгодоо хүрэхийн тулд гагцхүү анхаарлаа төвлөрүүл.
 Сөрөг энергитэй хүнээс ямагт зайгаа барьж хол хөндий яв! 
  • Хэн нэгэнтэй харьцахад тааламжгүй мэдрэмж төрөх юм уу харьцсаны дараа ядрах, бухимдах, ажил бүтэхээ болих гэх мэт элдэв зүйл тохиолдох нь бий. Үүнийг зөвхөн стресстэй холбон ойлгож болохгүй.
  • Хэрэв таньд иймэрхүү шинж тэмдэг илэрвэл ямар хүнтэй харьцсан, юу ярьснаа эргэн бодоорой.
  • Үнэхээр тийм сэжиг төрвөл дахин тэр хүнтэй харьцахаас аль болох зайлсхий.
  • Ямар нэгэн учир шалтгаан хэлэх нь зүй. Учир нь сэтгэлзүйн вампир буюу хар энергитэй хүн байдаг нь шинжлэх ухаанаар нэгэнт тогтоогдсон зүйл.
Хийж бүтээхээр санаж, бодож яваа ажлаа урьдчилан төлөвлөж бай! 
  • Амьдралаа эмх цэгцтэй байлгая гэвэл хийж бүтээхээр санаж бодож яваа бүхнээ бодож төлөвлөж бай.
  • Бүх зүйлээ бодож төлөвлөснөөр та олон зүйлд самгардахаа болино.
  • Төлөвлөснөө тэмдэглэж болно. Тэмдэглэл хөтлөхдөө ач холбогдолгүй, эрээвэр хураавар зүйл бичихээс зайлс хийгээрэй.
  • Олон зүйл бичиж толгойгоо эргүүлснээс зөвхөн хийх, бүтээх ажлаа тодорхой төлөвлөн бичих нь чухал.
 Хун бүрт таалагдах албагүй гэдэг үгийг ямагт санаж яв! 
  • Аливаа зүйл дээр огт татгалзаж чадалгүй юм л бол "за" хэмээн хүлээн зөвшөөрч байдаг хүмүүс бий.
  • Аливаа гуйлт, хүсэлтийг биелүүлэх, ам өгөхийн өмнө бүтээж чадах эсэхээ сайтар тунгаах нь зүйтэй.
  • Хэрэв хүсэлт таалагдахгүй байвал "үгүй" гэж хэлж сур.
  • Биелүүлэх боломжтой байлаа ч өөрөө хүсэхгүй байвал түүнд "үгүй" гээд хэлчихэж чаддаг бай. Эрс шулуун зан гаргах нь цаад хүндээ ч амар.
 /Хань/ 

Хос хууль



1. Эрчүүдийн их бага тархины нэг нь ажиллаж байхад нөгөө нь амарч байдаг бол эмэгтэйчүүдийн хоёр тархи зэрэг ажиллах чадвартай учир эхнэр нь хүүхдээ хооллож, өөрөө ч хоолоо идэн, телевиз үздэг байхад нөхөр нь аль нэгийг нь л хийдэг.

2. Эрчүүдийн нэг өдрийн үгийн хэрэглээ эмэгтэйчүүдийнхээс гурав дахин бага өөрөөр хэлбэл бодох, бясалгах нь их байхад эмэгтэйчүүдийн бодох, хийх нь зэрэг явагддаг. Эр хүн өдөрт дунджаар 7000 үг хэлдэг гэдэг бол эмэгтэйчүүд 20000 үг хэлдэг тул ихэнх нь чалчаа, яриасаг гэгддэг байна.

3. Эрчүүд нүдэнд ойр байгаа юмыг олж хардаггүй нь холын хараа, эмэгтэй хүнийх ойрын хараа илүү хөгжсөнтэй холбоотой. Өөрөөр хэлбэл, эр хүн гүн рүү нэвтэрч хардаг, харин эмэгтэйчүүд ил, өнгөнд байгаа зүйлийг хардаг.

4. Эр хүний тархи унтаж байх үедээ бүрэн хаалттай буюу 70 хувийн цахилгаан саармаг унтаж байх үедээ хагас хаалттай буюу 90 хувийн цахилгаан идэвхжилттэй байдаг. Өөрөөр хэлбэл, нөхөр гүн нойрондоо унтаж байхад эхнэр ялангуяа бага насны хүүхэдтэй эмэгтэй хүний тархины тодорхой хэсэг сэрүүн байдаг.

5. Эмэгтэйчүүд хүний эв дүйг олохдоо өөртөө байгаа авъяасаа тордон түүнийгээ хүмүүсийн ашиг сонирхолтой зохицуулж чаддаг бол эрчүүд мэргэжлийн хүсэл сонирхолдоо хэт автан өөр юу ч сонирхохоо больдог. Эрчүүд орчиндоо байгаа аливаа юмс үзэгдлийг яаж бүтээсэн, шинээр бүтээж болох эсэх, ямар бүтэцтэй, шинэчлэн өөрчлөх арга ухаан гаргаж байхад эмэгтэйчүүд үл ялиг юмсын ялгааг сонирхдог. Өөрөөр хэлбэл, эрчүүд юмыг бүхэл бүтнээр авч үздэг байхда эмэгтэйчүүд жижиглэж авч үздэг.

6. Эмэгтэйчүүдийн өрөвч сэтгэл, ажил хэрэгч чанар хосломол шинжтэй байхад эрчүүдийн өрөвч сэтгэлтэй нь ажил хэрэгч бус, ажилсаг нь өрөвдөх сэтгэлгүй, голдуу өрөөсгөл байдаг.

7. Эмэгтэйчүүд эрчүүдээс ялгарах гол шинж и нь лүү мөрөөдөмтгий, ойрын аливаа юманд үнэнч ханддагт оршино.

8.Эр хүн дурлахаараа эмээж хулчийдэг бол бүсгүйцүүдийн дурласны анхны шинж зоримог болдог. Харин ойртож дотносох үедээ эдгээр шинжүүд солигдоно.

9.Эр хүнийг хүүхнээр сорьдог, эр нь юу мэддэгээ ярьдаг, ярихын тулд мэдлэг чухал. Эм хүнийг алтаар сорьдог. Юунд дуртайгаа ярьдаг, ярихын тулд таашаал чухал.

10. Эрэгтэй хүнд шудага байдаг нь сайн тал бол эмэгтэй хүнд хүнлэг байх нь сайн тал.

11. Бусдын нууцыг өөрийнхөөсөө илүү найдвартай хадгалдаг учир эрчүүд ховч бус харин өөрийнхөө нууцыг бусдынхаас илүү баттай хадгалдаг учир эмэгтэйчүүд ховч байдаг.

12. Эр хүнд хүмүүс өөрийнх нь талаар юу бодоцгоодог нь сонин байдаг бол, эмэгтэй хүнд харин юу гэж ярьцгаадаг нь сонирхолтой.

13. Эр хүний бүх шинж чанар гаднаа ил харагдаж байдаг буюу өөрийнхөө тухай мэдээллийг үргэлж гадагшаа цацаж байдаг харин эм хүний бүх шинж дотроо, ил харагдахгүй буюу өөрийн тухай мэдээллийг үргэлж нууж байдаг.

14. Эр хүн аливаа асуултанд хариулт нь бэлэн бус, нэлээд бодож байж хариулдаг. Харин эмэгтэйчүүд аливаа асуултанд хариулт нь бэлэн байдаг. Ямар ч насны бүсгүйцүүдтэй хэрүүл хийсэн чөтгөр ч ялалт байгуулж чаддаггүй.

15. Хүүн эцгийнхээ хажууд төрөөд хажууд нь үлддэг учир өөрийн хүн гэдэг бол охин эцгийнхээ хажууд төрдөг ч байгалиас өгсөн хувь заяаныхаа эрхээр айлын голомт асаахаар эцэг, эхээ орхин явдаг учир хүний хүн гэж нэрлэдэг.

16. Эрчүүд харж дурладаг бол, эмэгтэйчүүд харж, сонсож, дасаж дурладаг.

17. Эрчүүд дурлах гэдэг өөртөө өмч болгон хувьчилж авах гэсэн дотогшоо чиглэсэн хүсэл байдаг бол, эмэгтэйчүүдийн дурлах нь өөрийгөө өмч болгон хувьчлуулах гадагшаа чиглэсэн хүсэл юм.

18. Эр хүн хувиа хичээсэн би давамгайлж байдаг бол, эм хүн бусдын төлөө хайр давамгайлсан би байдаг.

19. Эрэгтэй хүний тархи эмэгтэй хүнийхээс дунджаар 100 граммаар хүнд байдаг ч эмэгтэйн оюуны үйл ажиллагаа эрэгтэй хүнийхээс дутуу гэсэн үг огт биш. Эмэгтэйчүүдийн оюуны чадавх эрчүүдийнхээс илүү удаан хадгалагддаг.

20. Эрэгтэй хүний булчингийн жин ойролцоогоор 27 кг байхад эмэгтэй хүнийх 16 кг байна. Энэ нь эрчүүд эмэгтэйчүүдээс илүү тэвчээртэй гэсэн үг бишээс гадна эмэгтэйчүүдээс эрчүүд ухаан алддаг тийм өвдөлтийг ч даан тэсвэрлэх чадвартай.

21. Бүсгүйчүүд ямар нэг талаараа бусдаас ялгарч байвал эрчүүд түүний занганд бусдад алдахаас айж, өөрөө гүйгээд ордог. Харин энэ үед бүсгүй олноос зөвийг нь сонгох гэж хичээх ч энэ сонголт нь сохор байх магадлал өндөр.

22. Олон эмэгтэй хүн нэг гэрт байх нь эгч дүүс ч байсан амар тайван байдлыг үл авчирна. Учир нь тус бүрдээ эрийн удирдлаганд байхаар заяагдсан тул азаргагүй адуун сүрэг байдаггүйтэй адил. Хадам ээж, бэр хоёрын харьцаа ихэнхдээ зөрчилддөг нь энэ ажээ.

23. Хөвгүүд анхаарлаа нэг зүйл дээр 5 минут төвлөрүүлэх чадвартай байхад охид анхаарлаа нэг зүйл дээр 20 минут төвлөрүүлэх чадвартай.

24. Эрэгтэй хүүхэд эхээс төрөхдөө эхийн өвчнийг илаарьшуулж төрдөг учраас монголчууд гарван эрэгтэй хүүхэд дараалан төрүүлсэн бэрийг дархалдгийн учир энэ. Эмэгтэй хүүхэд эхийн өвчнийг үлдээж төрдөг учраас цовоо сэргэлэн багадаа амьдрах чадтар сайтай тул асар богинохон хугацаанд хүний хүн болж, айлын гал голомтыг асааж бадруулан эхийн үүргээ биелүүлсний дараа насны эцэст эргэн ирж эцэг, эхээ асардаг байгалийн жам ёс. Эх өөрийгөө өвлүүлж байгаа учраас эрүүл хүүхэд төрүүлдэг нь байгалийн жам бололтой.

Эх сурвалж: Профессор Х.Сүхбаатар “Ялгагдахуй буюу хос хууль” номын хэсгээс...

Хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд юуг анхаарах вэ?



Ихэнх эцэг эхчүүдийн хувьд хүүхэд хүмүүжүүлнэ гэдэг сэтгэл зовоосон зүйлийн нэг байдаг. Хүүхэд хар аяндаа өсөн торниж, өөрийн гэсэн зан төрхтэй болж байгаа мэт санадаг ч энэ явцад эцэг эхчүүд багагүй үүрэг гүйцэтгэдэг. Заримдаа өөрсдөө ч анзааралгүй “хүмүүжүүлчихдэг”. Хүүхдийнхээ дэргэд хэрэлдэж маргана, бие биедээ худал хэлнэ, хэн нэгнийг “тохуурхан” хоорондоо ярилцана. Энэ бүгд хүүхдэдээ “чи ч бас ингэж болно шүү” хэмээн үлгэрлэж буйгаа харамсалтай нь огт мэддэггүй.

Бид энэ удаа хүүхэдтэй харьцахдаа анхаарвал зохих зарим нэг мөрдлөгийг толилуулж байна.

• Та “сул дорой” байдлаасаа болон ах дүү, үеийнхэндээ “дээрэлхүүлж” байгаа хүүхдээ битгий хамгаал. Хүүхэд өөрийн асуудлыг өөрөө шийдвэрлэж, бусадтай харилцахад суралцах хэрэгтэй шүү дээ.

• Хүүхдүүдийнхээ хоорондын маргаан, зодоонд битгий оролц. Энэ тохиолдолд “та нар надад саад болохооргүй газар очиж маргаанаа үргэлжлүүл, ванны өрөөнд ч юм уу” гэж тайван хэлж сурах хэрэгтэй.

• Эхнэр /нөхөр/-тээ хүүхдээ өөрийнхөөрөө хүмүүжүүлэхэд нь битгий саад бол. Аав нь үг хэлж байхад ээж дэргэдээс үгүйсгээд байвал хүүхэд аавыгаа хүндлэхээ больж эхэлдэг. Яваандаа өөрийн сонирхлын дагуу энэ харилцааг ашиглаж эхэлнэ.

• Битгий үглэж янш. Аль болох биеэр үзүүлэхийг хичээ. Жишээ нь хайч авч болохгүй гэхийн оронд барьж байгаа хайчийг гараас нь аваад өөр газар тавих, эсвэл чимээгүй бай гэхийн оронд анхааруулах дохио хэрэглэх нь илүү үр дүнтэй байдаг.

• Өрөвдөж байгаа мэдрэмжээ бүү илэрхийл. Өрөвдүүлдэг хүүхэд өөртөө итгэх итгэлээ алдсаар байдаг. Ямар нэгэн зүйлийг хийж чадахгүй, эсвэл эвгүй байдалд орсон хүүхдэдээ чамд үүнийг давж гарах чадвар бий гэдгийг нь ойлгуулах хэрэгтэй.

• Хүүхдийнхээ өмнө бодит бус зорилго бүү тавь. Зарим эцэг эхчүүд хүүхдэдээ хэт өндөр шаардлага тавьдаг. Бүх хичээл дээр онц сурах ёстой гэх мэтээр хүүхдэд шаардлага тавих нь ихэнх тохиолдолд зорилгодоо хүрэхээс өмнө шантруулж эхэлдэг.

• Битгий шүүмжил. Шүүмжлэлээр хэн ч сайжирдаггүй. Ялангуяа шууд загнах, өөрийн үзэл бодлыг хэт тулгах нь хүмүүжлийн хамгийн оновчгүй хэрэглүүр билээ. Шүүмжлэх олон арга байдаг. Чамайг ийм зүйл хийнэ гэж бодохоор итгэмээргүй юм, эсвэл надад их харамсалтай байна, заримдаа бүр эсрэгээр нь магтаж шүүмжлэх ч арга байдаг.

• Хүүхдэд зөвхөн үүрэг хариуцлага төдийгүй эрх байдаг гэдгийг ямагт санаж байх. Хүүхдийнхээ хувийн амьдралыг хүндэлж байх хэрэгтэй. Өөрийнх нь гэсэн юм бүхэн тэдний хувьд халдашгүй дархан бөгөөд тэдний төлөвшилд чухал нөлөө үзүүлдэг. “Би охиндоо өмсөх хувцсыг нь хүртэл зааж өгдөг” хэмээн нэгэн ээж өөрөөрөө бахархан ярьж байсныг санаж байна. Охины хувьд энэ хандлага нь сэтгэл санааны хүчирхийлэл болж байгаа шүү дээ.

• Бусад хүүхдүүдтэйгээ бүү харьцуул. Та ингэснээрээ шаардлагатай эсэх нь ч мэдэгдэхгүй өрсөлдөөн, атаархал, өөрийгөө голох мэдрэмж төрүүлж байна гэсэн үг. Заавал бүхнийг чадах албагүй, харин өөрийнхөөрөө амьдрах эрхтэй.

• Гэрийн даалгавар хийлгэж байхдаа дэргэд нь битгий суу. Та өөрөө ч анзааралгүй хариуцлагыг өөртөө үүрэх болно. Хүүхэд ч танд найдаж эхэлдэг.

• Хүүхдээ утсаар ярьж байхад нь битгий нууцаар чагна. Юу хийж явдаг бол гэж хичнээн их санаа зовсон ч гэсэн тэвчих хэрэгтэй.

• Өөрийн шаардлагыг хүүхдэдээ тодорхой байдлаар дүрсэлж ойлгуулах хэрэгтэй. Ж: Хувцас хунараа ямар замбараагүй тавьдаг юм бэ гэж үглэхийн оронд түүнд ойлгомжтой байдлаар хэлэх нь чухал. Миний хүү хувцаснуудаа эвхчихвэл өрөө чинь цэвэрхэн харагдах юм биш үү гэх мэтээр.

• Зөвшөөрөл авалгүй дэвтэр ном, цүнхийг нь бүү нэгж. Ингэж хамаагүй хандах нь хүүхдийнхээ талаар мэдээлэл олж авах оновчтой арга биш.

• Хүүхдээсээ зөвлөгөө авахдаа бүү санаа зов. Хүүхдийнхээ сургамжийг “Аавдаа адуу манахыг заана гэгчээр” гээд л эцэг эхчүүд их дургүй хүлээж авдаг. Энэ зөвлөгөө та хоёрын харилцааг улам ойр болгож байдаг билээ.

• Ямар нэг зүйлийг хүүхэддээ амласан л бол хэлсэндээ хүрч, найдвартай гэдгээ ямагт харуулж бай.

• Хүүхдийн дэргэд бусад хүүхэд, хүмүүсийг муулж өөлөхөөс зайлсхий.

• Өөртөө анхаарал халамж тавьж бай. Сайн эцэг эх байхын тулд танд урам зориг, цаг зав, эрч хүч хэрэгтэй. Хэрэв та өөртөө анхаарал халамж тавьдаг бол хүүхдэдээ анхаарал тавихад улам илүү хялбар байх болно. Уурласан, бухимдсан хүн гэм хийгээгүй хүүхдэдээ тэр араншингаа гаргадаг. Та хүүхдэдээ ч бас цаг зарцуулах хэрэгтэй. Цагийг хамтдаа хөгжилтэй өнгөрүүлж, ном уншиж бай.

• Шилжилтийн насанд тохиолддог зүйлс, насанд хүрэгсдийн хоорондын харилцаа зэрэг асуудлын талаар илэн далангүй, ярилцаж байх нь чухал.

• Аливаа зүйлийг хүүхдийнхээ үзэл бодлоор харахыг хичээгээрэй. Хүүхдийн нүдээр юу, яаж харагдахыг та төсөөлж чаддаг байвал түүнийг илүү амархан ойлгоно.

• Хүүхдийг уурлаж уцаарласан үед нь заавал дуугаа өндөрсгөх шаардлагагүй. Харин ч тайван байж чадвал нөхцөл байдлыг илүү сайн ойлгоход нь тусалдаг.

• Сонсож сурах нь чухал. Хүүхэдтэйгээ ярилцахдаа нүд рүү нь харж ярилцдаг байх хэрэгтэй. Тэдний яриаг таслахгүй байхыг хичээгээрэй.

Нялх хүүхэд ээжийнхээ хайр шингэсэн үнсэлт, инээмсэглэлийг бусадтай андуурдаггүй

Уйлж байгаа хүүхдийг тэр дор нь авах хэрэгтэй юу?
  • Судалгааны дүнд уйлахад нь тэр дор нь авдаг хүүхэд, удаж байж авдаг хүүхдийг бодвол уйлах нь багасдаг гэсэн дүгнэлт гарчээ. Гэвч удаан, намуун дуугаар уйлж байгаа хүүхдийг тэр дор нь авахад уйлах нь улам нэмэгддэг нь харагджээ. Ялангуяа 1.5- 2 настай, түүнээс дээш настай хүүхэд уйлахад тэр дор нь аргадаж аваад байвал уйлах нь ихсэж, муу зуршил болон тогтдог нь нотлогдсон байна.
  • Нялх хүүхэд үргэлж нэг хэмээр уйлдаг уу?
  • Хүүхэд өвдөх, өлсөх, уурлах зэргийг нь илтгэдэг уйлалт бүр өөрийн онцлогтой гэнэ. Өлсөж байгаа үедээ ихэвчлэн намуухан,амьсгалаа хэмнэлтэй авч уйлдаг. Уурлах үедээ илүү чанга тод уйлна. Гэнэт чанга хашгирч уйлвал гэнэт нэг юм өвдсөний шинж тэмдэг. Туршлагатай, мэдрэмжтэи эхчүүд хүүхэд уйлах байдлаас юу хэрэгтэйг нь мэдэж чаддаг.
  • Нялх хүүхэд ээжийгээ болон ойр тойрны хүмүүсээ таньдаг болов уу?
  • Нялх хүүхэд юу л мэдэв гэж бүү бодоорой. Бодлыг тань хүртэл мэдсэн байх бий. Ээжийнхээ хайр шингэсэн үнсэлт, халуун дулаан инээмсэглэлийг бусадтай андуурахгүй. Аав ээжээс өөр хүн, ойр дотныхон авч байна, өхөөрдөж байгааг мэдрэнэ. Хүүхдэд төрсний дараа л мэдрэмж сууж эхэлдэг.
  • Нэг, хоёр сартайгаас эхлээд дуу чимээ, ээжийн хөлийн алхаа гишгээ зэрэг жижиг сажиг элементүүдийг ялгаж мэдрэх болно. Хажуугаас нь холдоход алга болчихлоо гэж бодон уйлна. Ээж дэргэд байвал амар тайван болох гэх мэтээр мэдрэмжүүд сууж эхлэнэ.
  • Хүүхэд уйлж байгаа нь ямар нэгэн зүйл хэлж байна гэж ойлгож болох уу?
  • Нялх хүүхэд уйлж байгаагаараа ямар нэгэн юмыг хэлж байдаг. Зарим хүмүүс, хүүхэд уйлж байж л өсөж том болдог. Уйлах тоолонд нь аваад байвал тэврүүлээд сурчихна... гэсэн буруу ойлголттой байдаг. Мөн уйлангуут нь хөхүүлэх нь тохирсон арга биш.
Түүний уйлсан шалтгааныг нь олж мэдэх шаардлагатай. Живх нь норсон, тав тухгүй, агаар залгисан зэрэг шалтгаанууд байж болно. Түүнчлэн хүүхэд шүд нь цухуйх үед уйлдаг. Энэ үед шүдний загатнааг арилгах зөөлөн тоглоом өгөөрэй.
 
/Хань/

Гэр бүлийн харьцаа



Гэр бүлдээ эрүүл, дотно найрсаг харьцааг тогтоож чадах эсэх нь эхнэр нөхөр хоёрын хичээл зүтгэлээс маш их хамаардаг.

Бага үглэ
Алхам тутамд нь бүү зааж зааварла. Хайш яайш өлгөсөн цамц, хөглөрөх сонин сэтгүүл гээд уур хүрэх зүйл гарч л таарна. Тэр бүрт нь уурлаж яншаад байвал та стрессээс хэзээ ч салж чадахгүй. Харин үүний оронд "миний хайрт гэрлэхээсээ өмнө их нямбай, цэмцгэр байсан даа" гэх жишээгээр хэлвэл илүү үр дүнтэй.

Энэрэнгүй бай
Нөхрийн тань, танд таалагддаггүй найз нь ороод ирвэл уриалгахан хүлээж ав. Ойр зуурын юм ярьчихаад өөр өрөөндөө ороорой. Сэтгэлийн тааламжгүй байдлаа ил гаргах хэрэггүй. Харин гарсных нь дараа нөхөртэйгээ энэ тухай илэн далангүй ярих нь оновчтой.

Асуудлыг ганцаараа шийдэх гэж бүү зүтгэ
Ер нь жижиг гэлтгүй асуудлыг нөхөртэйгээ хамтран зөвшилцөж шийдвэл үр дүнтэй байдаг. Ганц толгойноос хоёр толгой илүү гэдэг шүү дээ. Тэгээд ч энэ нь гэр бүлд эерэг, итгэлцэлтэй уур амьсгал тогтооход нөлөөлдөг.

Ойрын зорилтоо төлөвлө
Төлөвлөөгүй эмх замбараагүй гэр бүлд байнга асуудал гардаг. Ойрын 1-2 жилд юу хийх гэж байгаагаа хамтран төлөвлө, тэмдэглэл хөтөл. Энэ нь санхүүгээ зөв барихаас эхлээд ахуйн жижиг сажиг асуудлыг ч цаг тухайд нь шийдэхэд тустай.

Хошин шогийн мэдрэмжтэй бай
Хэн бүхэнд гаргадаг алдаа дутагдал, эвгүй зан үйлдэл байдаг шүү дээ. Хань чинь мөн л энэ бүхнээс тусгай биш. Хашгичиж загнахын оронд хошин аястай үгээр дүйвүүлэн өнгөрөө. Ингэх нь олон үг хэлэхээс илүү оновчтой. Гэхдээ хошин шогийн мэдрэмжтэй байгаа нь тэр гээд хань нөхрөө бусдын дэргэд онигоо, тохуурхлын бай болговол гэр бүлийн уур амьсгал яаж ч өөрчлөгдөж мэднэ шүү. Аливаад хэмжээ хязгаарыг баримтал.

Гэр бүлийн маргаан чухам юунаас үүдэлтэй вэ?


Асуудалгүй гэр бүл гэж байдаггүй. Жижиг сажиг амьдралын асуудлаас эхлээд санал зөрөлдөх, маргалдах зүйл цөөнгүй гардаг. Тэгвэл гэр бүлийн хэрүүл, маргаанд чухам ямар хүчин зүйлс нөлөөлдөг юм бол?

• Харилцан бие биенээ хүндэлдэггүй

• Нэгнийхээ хэлсэн зүйлийг хүлээцтэй сонссоны дараагаар хариултыг өгдөггүй

• Шууд өөрийнхөөрөө зүтгэж, хэлсэн зүйлийг нь үгүйсгэж эсэргүүцдэг

• Буруугаа хүлээж уучлалт гуйж чаддаггүй

• Өөрийнх нь буруу байсан ч хамаагүй дүргүй бух шиг зүтгэж асуудлыг хүндрүүлснээс

• Заавал давж гарах гэсэн өчүүхэн бодол

• Гэр бүлийн хоёр хүн хоёулаа зөрүүд, хүлээцтэй биш зантай бол

• Архины асуудал, Хардалт

• Мөнгө төгрөгийн зарцуулалт

• Гэр орны эмх цэгц, тав тухгүй байдал

• Хоолны амт

• Хувцас хунар угааж цэвэрлээгүй болон индүүдэж тавиагүй

• Халамж анхаарал тавиагүйн улмаас гомдож үг хаях

• Хэн нэгэн нь гэртээ үргэлж оройтож ирдэг бол

• Ах дүү, төрөл садны хүмүүсийн асуудлаас болж

• Хүүхдийн хүмүүжлийн асуудал

• Гадны хөндлөнгийн хэн нэгэн этгээдийн буруу үг ярианаас

• Гэр орны ажилд харилцан тэгш оролцож бие биендээ туслахгүй зөвхөн нэгнийх нь хийх ёстой үүрэг, ажил мэтээр хүлээн авч бодож явдаг

• Илэн далангүй, нээлттэй харилцан ярилцдаггүй гэх мэт зүйлсээс үүдэлтэй байдаг.

/Хань/

Хүүхдийн хүмүүжил төлөвшил багаасаа эхэлдэг



 
Хүүхдийн хүмүүжил, төлөвшил багаасаа гэдэг. Бид хүссэн, хүсээгүй хүүхэд гадаад ертөнцтэйгээ харьцаж, олон хүний эргэн тойронд төлөвшин өсдөг. Өнөөгийн бид хүүхдээ бусдаас өмөөрч хэрэлдэх, сайн мууг ойлгуулж чадахгүй өсгөж байгаа нь хожмоо уршигтай юм.
  • Эргэн тойрон бусдыг үл хүндэтгэсэн, соёлгүй, гагцхүү өөрийнхөө эрх ашгийг эн тэргүүнд тавьсан хүмүүс олширч байна шүү дээ.
  • Нийгэмтэй зохицож амьдрах чадвар дутагдсаны илрэл.
  • Мэдээж хүүхэд бүх хүнд таалагдахгүй ч ахмад хүний зэмлэл, сургамжийг зөв тусган авах, үр хүүхэддээ олны дунд хэрхэн биеэ авч явах талаар тайлбарлах, сайн мууг ялгаж таниулах, нөлөөлөх чадвар танд бий.
  • Эргэн тойрны хүмүүс хүүхдийн тань буруутай үйлдлийг шүүмжлэх, зааж сургах, шууд хэлэх эрхтэй. Гэхдээ иймэрхүү зэмлэл, анхааруулга нь найрсаг, зөвлөмж маягийн байх ёстой.
  • Бусдын дэргэд хүүхдээ учир зүггүй өмөөрч хаацайлах эсвэл түүний үйлдлийн шалтаг шалтгааныг тайлбарлах гэж оролдох хэрэггүй.
  • Ямар ч хүүхэд тааламжгүй үйлдэл хийх хандлагатай байдаг. Гэхдээ энэ нь муу хүн болно гэсэн үг биш.
  • Хэрэв тэр буруутай байх нөхцөлд хүүхэддээ дэмжлэг үзүүлэхийг хичээ. Ямар ч үйлдлээс үл хамааран түүнд хайртайг хүүхэд ямагт мэдэрч байх ёстой.
  • Хайртай эцэг эхийн зэмлэл нь ч гэсэн хайр агуулж байдгийг ойлгуулах хэрэгтэй.
  • Бусдын дэргэд хүүхдийнхээ сул талыг ярих, загнаж зэмлэх хэрэггүй. Энэ нь хүүхдийн нэр төрийг гутааж буй хэрэг. Хэрэв асуудал байгаа бол түр хүлээзнэ. Хоёул үлдсэний дараа энэ тухай ярих нь илүү үр өгөөжтэй.
  • Өөрийн үйлдэлдээ дүн шинжилгээ хийх чадварыг хүүхдэд суулга. Эхлээд өөрийг нь сонс ч сур.
  • Түүнд тийм үйлдэл хийх бодит шалтгаан ч байсан байж болох. Ямагт томчууд ярьж, зааж сургадаг байр суурийг ч өөрчилж болно. /Хань/ 

Habits of successful people….


1. They look for and find opportunities where others see nothing.

2. They find a lesson while others only see a problem.

3. They are solution focused.

4. They consciously and methodically create their own success, while others hope success will find them.

5. They are fearful like everyone else, but they are not controlled or limited by fear.

6. They ask the right questions – the ones which put them in a productive, creative, positive mindset and emotional state.

7. They rarely complain (waste of energy). All complaining does is put the complainer in a negative and unproductive state.

8. They don’t blame (what’s the point?). They take complete responsibility for their actions and outcomes (or lack thereof).

9. While they are not necessarily more talented than the majority, they always find a way to maximise their potential. They get more out of themselves. They use what they have more effectively.

10. They are busy, productive and proactive. While most are laying on the couch, planning, over-thinking, sitting on their hands and generally going around in circles, they are out there getting the job done.

11. They align themselves with like-minded people. They understand the importance of being part of a team. They create win-win relationships.

12. They are ambitious; they want amazing – and why shouldn’t they? They consciously choose to live their best life rather than spending it on auto-pilot.

13. They have clarity and certainty about what they want (and don’t want) for their life. They actually visualise and plan their best reality while others are merely spectators of life.

14. They innovate rather than imitate.

15. They don’t procrastinate and they don’t spend their life waiting for the ‘right time’.

16. They are life-long learners. They constantly work at educating themselves, either formally (academically), informally (watching, listening, asking, reading, student of life) or experientially (doing, trying)… or all three.

17. They are glass half full people – while still being practical and down-to-earth. They have an ability to find the good.

18. They consistently do what they need to do, irrespective of how they are feeling on a given day. They don’t spend their life stopping and starting.

19. They take calculated risks – financial, emotional, professional, psychological.

20. They deal with problems and challenges quickly and effectively, they don’t put their head in the sand. They face their challenges and use them to improve themselves.

21. They don’t believe in, or wait for fate, destiny, chance or luck to determine or shape their future. They believe in, and are committed to actively and consciously creating their own best life.

22. While many people are reactive, they are proactive. They take action before they have to.

23. They are more effective than most at managing their emotions. They feel like we all do but they are not slaves to their emotions.

24. They are good communicators and they consciously work at it.

25. They have a plan for their life and they work methodically at turning that plan into a reality. Their life is not a clumsy series of unplanned events and outcomes.

26. Their desire to be exceptional means that they typically do things that most won’t. They become exceptional by choice. We’re all faced with live-shaping decisions almost daily. Successful people make the decisions that most won’t and don’t.

27. While many people are pleasure junkies and avoid pain and discomfort at all costs, successful people understand the value and benefits of working through the tough stuff that most would avoid.

28. They have identified their core values (what is important to them) and they do their best to live a life which is reflective of those values.

29. They have balance. While they may be financially successful, they know that the terms money and success are not interchangeable. They understand that people who are successful on a financial level only, are not successful at all. Unfortunately we live in a society which teaches that money equals success. Like many other things, money is a tool. It’s certainly not a bad thing but ultimately, it’s just another resource. Unfortunately, too many people worship it.

30. They understand the importance of discipline and self-control. They are strong. They are happy to take the road less travelled.

31. They are secure. They do not derive their sense of worth of self from what they own, who they know, where they live or what they look like.

32. They are generous and kind. They take pleasure in helping others achieve.

33. They are humble and they are happy to admit mistakes and to apologise. They are confident in their ability, but not arrogant. They are happy to learn from others. They are happy to make others look good rather than seek their own personal glory.

34. They are adaptable and embrace change, while the majority are creatures of comfort and habit. They are comfortable with, and embrace, the new and the unfamiliar.

35. They keep themselves in shape physically, not to be mistaken with training for the Olympics or being obsessed with their body. They understand the importance of being physically well. They are not all about looks, they are more concerned with function and health. Their body is not who they are, it’s where they live.

36. They have a big engine. They work hard and are not lazy.

37. They are resilient. When most would throw in the towel, they’re just warming up.

38. They are open to, and more likely to act upon, feedback.

39. They don’t hang out with toxic people.

40. They don’t invest time or emotional energy into things which they have no control of.

41. They are happy to swim against the tide, to do what most won’t. They are not people pleasers and they don’t need constant approval.

42. They are more comfortable with their own company than most.

43. They set higher standards for themselves (a choice we can all make), which in turn produces greater commitment, more momentum, a better work ethic and of course, better results.

44. They don’t rationalise failure. While many are talking about their age, their sore back, their lack of time, their poor genetics, their ‘bad luck’, their nasty boss and their lack of opportunities (all good reasons to fail), they are finding a way to succeed despite all their challenges.

45. They have an off switch. They know how to relax, enjoy what they have in their life and to have fun.

46. Their career is not their identity, it’s their job. It’s not who they are, it’s what they do.

47. They are more interested in effective than they are in easy. While the majority look for the quickest, easiest way (the shortcut), they look for the course of action which will produce the best results over the long term.

48. They finish what they start. While so many spend their life starting things that they never finish, successful people get the job done – even when the excitement and the novelty have worn off. Even when it ain’t fun.

49. They are multi-dimensional, amazing, wonderful complex creatures (as we all are). They realise that not only are they physical and psychological beings, but emotional and spiritual creatures as well. They consciously work at being healthy and productive on all levels.

50. They practice what they preach. They don’t talk about the theory, they live the reality.

Амжилттай сурах 10 зарчим

1. Өөрийнхөө хүчинд итгэлтэй бай. Суралцах хүсэл эрмэлзэлтэй байж, мэдлэг эзэмших сонирхлоо хөгжүүлж ажилла. Өөрийнхөө хүчинд итгэхгүй байх шиг тийм гутамшиг гэж үгүй.

2. Анхаарлаа төвлөрүүл. Анхаарлаа ганц мөч л өөр зүйлд хандуулахад цааш суралцахад онц чухал зүйлийг өнгөрөөж, суралцах чадваргүй болоход хүрч болно. Хэрэв нэг л зүйлийг анхааралгүй орхигдуулбал түүнийгээ маргааш гэлгүй тэр дор нь мэдэж авч бай.

3. Сайн хөдөлмөрлөж, хөдөлмөрийг хайрлаж сур. Зохион бүтээгч Эдисоний "Шинжлэх ухаанд бүх зүйлийн 1 %-ийг авъяасаар, 99%-ийг хичээл зүтгэлээр бий болгодог" гэсэн үгийг санаж яв.

4. Суралцах тодорхой дэг журмыг баримталж, ажил амралтаа зохицуулж бай. Хүнд хөнгөн хичээлийн даалгаврыг сэлгүүлэн зохицуулсан, өдрийн цагийн хуваарийг сайн бодож боловсруулан мөрдөж ажилла.

5. Бүх зүйлийг цээжлэх гэж бүү оролд. Ой тогтоолтондоо найдахын зэрэгцээ бие дааж сэтгэж сур. Сэтгэж ойлгосноор үзэгдэл юмсын учир шалтгаан, холбоог таниж мэднэ. Аль болохоор яагаад гэсэн асуултыг өөртөө болон бусдад тавьж байх нь зүйтэй.

6. Дүрслэн мэдрэх гэсэн чухал мэдрэмжээ ашиглаж сур. Уншиж буй буюу багшийн яриаг сонсож байх үедээ судалж байгаа зүйлийг амьд, тодоор дүрслэн сэтгэхийг аль болохоор хичээж бай. "Хүний үүрэг зөвхөн мэдлэгээр дүүргэх бус харин гал ноцоох оч байх ёстой" гэсэн үгийг санагтун.

7. Бие дааж суралцах чадвартай болох хэрэгтэй. Багш л толгойд хийгээд өгчихнө гэж хүлээж болохгүй.

8. Гэрийн номын сандаа хичээлийн хуваарь, цагийн хуваарь, ажлын схем, шаардагдах ном, сурах бичиг зэрэг өөрт хэрэгтэй гэсэн зүйлүүдээ аль болох өөртөө ойр, олоход буюу авахад хялбар тависан байх хэрэгтэй.

9. Өөртөө олж авсан мэдлэгийг хаана яаж хэрэглэхийг тогтмол эрж хайж бай. Бодлого их бод. Зохиож бай. Зөвхөн толгойгоороо биш гараараа ч бас ажилла.

10. Даалгавраа аль болохоор бага цагт их хүч энерги зарцуулж хийхийг эрмэлз. Бодлого бодох бэлтгэлд бэлтгэх, зохион бичлэг хийхэд урлаг шаардагдана. Түүнийг эзэмш.

"Өглөөний хүн" болох нь амжилт гаргахын үндэс

"Өглөөний нойр бол хүний амьдралын хамгийн том зарлага юм " Д.Карнеги

Амжилтын оргилд хүрч чадсан хүн бүгд өглөөд сэргэлэн болжмор шиг сэргэг байдаг зан чанарын онцлогтой. Амжилт бүтээлээр дүүрэн эдгээр хүмүүсийн өглөө бүр нь давтагдашгүй, эргэн тойрныхоо хүмүүстэй чөлөөтэй сайхан харьцаж эерэг энерги цацруулж чаддаг.

Өглөөг сайн ашиглаж чаддаг хүн өдрийг удирдан захирч чадах ба өдрийг удирдаж байгаа хүн амьдралаа зөв жолоодож чадах билээ.

Амжилт нь өглөөнөөс шалтгаалдаг.

Амжилтанд хүрсэн хүмүүс эртэч, хичээнгүй хүмүүс байсан.

Унтаж амрах хамгийн тохиромжтой цаг нь шөнийн 11 цагаас өглөөний 5 цаг гэж үзвэл болно. Нойрноос сэрээд 5 цагаас эхлэн нэг цаг гаруй өнгөрсний дараах өглөөний 6-8 цаг хүртэл тархи хамгийн сэргэг цэлмэг болдог. Иймээс өглөөний цаг нь хүнд үнэт эрдэнэ мэт чухал зуйл болохнээ. Тэрхүү үнэт эрдэнийг л сайтар ашиглаж чадвал амьдрал өөрчлөгдөх болно.

  • Өглөөний дасгал бол өдрийг эхлэн биеийн халаалт. Өглөө ихэвчлэн хөнгөвтөр дасгал ба явган алхах (салхилах) шогших зэргээр "бие халаах" төдий байвал тохиромжтой.
  • Өглөөний цай нь "заавал уух хэрэгтэй" гэдэг түвшнээс хальж, өдөрт иддэг гурван удаагийн хоолноос хамгийн чухал нь юм. Өглөө идсэн хоол унд нь тэр өдрийн эрч хүч, ялангуяа тархины үйл ажиллагаанд туйлын их хэмжээгээр нөлөөлдөг. Өглөөний цайгаа уудаг хүн таргалах нь ховор байдаг. Мөн янз бүрийн өвчнөөс сэргийлж чадна.
  • Амжилтанд хүрсэн хүмүүс бүгд өглөөд сэрүүн байсан.
  • Өдрийн турш хэрэгтэй эрч хүчний ихэнх хэсгийг өглөөд цэнэглэдэг гэдгийг бодох хэрэгтэй.
  • Өглөө эрт босдог уу, үгүй юу гэдгээс шалтгаалаад хүний амьдрал өөрчлөгддөг.
  • Өглөөний 1 цаг өдрийн 3 цагтай тэнцэнэ.
Ихэвчлэн эрт босвол 3 ашигтай зүйлийг олж болдог хэмээн ярьдаг.

1. Эрүүл саруул болж

2. Элбэг баян болж

3. Ухаалаг сэргэлэн болдог.

Өдрийн эхлэл нь өглөөд байдаг. Өөр бусад хүмүүсээс илүү эрт босоод өдрийг эхлэх нь зүгээр нэг эрүүл мэндийнхээ төлөө хийж байгаа зүйл биш.

Бусдаас түрүүлж байгаа цагт заавал ялан дийлдэг.

Өглөөний санаа өгөөжтэй байдаг. Сайн сайхан санаа бодол өглөөд л толгойд орж ирдэг.

Өглөөг захирч байгаа хүн өөрийн амьдралаа захирна. Амьдралаа өөрөө удирдан жолоодохыг хүсвэл өглөөг захирч чадах ёстой.

Өглөө босох цаг нь үргэлж тогтмол байх ёстой. Тогтмол биш байвал өглөөний хүн байх үр ашиг буурдаг.

Сэрсэн даруйдаа эргэлзэж тээнгэлзэлгүйгээр ухасхийн босох ёстой.

Өдрийн цагаар түрхэн зуур унтаад авах нь шөнийн нойрноос өөр тул богино хугацаанд ч гэсэн тархинд үр дүнтэй сайн амралт болдог.

Байгаль хүнд өдөрт 24 цагаас илүү хугацааг өгдөггүй. Хэн бүхэнд энэ талаар адил тэгш юм. Хүнд тэнцүүхэн зөв шударгаар заяаж хуваагдсан баялаг бол зөвхөн цаг билээ. Эрх мэдэл, мөнгөөр ч гэсэн бусдын цагийг булааж болохгүй. Тиймээс цагийг сайн зохицуулан удирддаг хүн л амьдралаа захиран залж чадах бөгөөд амжилт бүтээлтэй амьдралыг цогцлуулан бүтээх болно.

Амжилтанд хүрсэн хүмүүсийг үлгэр дууриал болгон анхаарч суралцах хэрэгтэй.

Та аз жаргалтай амьдралыг хүсэх юм бол нэн даруй маргааш өглөөнөөс эхлэн өөрчилж эхлэх ёстой.

Амжилтанд хүрэх...


Наполеон Xилл 1883 онд Виржиниа мужид нэгэн ядуу айлд төржээ. 10 настай байхад ээж нь өөд болж аавтайгаа үлдсэн байна. 13 настайдаа орон нутгийн нэгэн сонинд сурвалжлагчийн ажил олж xийснээр түүний ажлын гараа эxэлжээ. Сонинд сурвалжлага, өгүүллэг бичиж олсон мөнгөөрөө xуулийн сургуульд элсэн суралцаж эxэлсэн ч даxиад л мөнгөний гацаанд орж сургуулиа xаян xуучин xийж байсан сурвалжлагчийн ажлаа xийxэд xүргэжээ. Гэхдээ энэ нь түүний амьдралд ухралт биш xарин дэвшил болсныг тэрээр xожмоо дурссан байдаг.

Наполеон Хиллийн 20 жилийн уйгагүй xөдөлмөрийн үр дүн болох “Think and grow Rich” /Ургуулан бод, тэгээд баяжигтун/ ном амжилтанд xүрэх арга замыг эрэлхийлэх олон xүний ширээний ном болсон нь гарцаагүй. Энэ xугацаанд тэрээр тухайн үеийн тэргүүн баячууд болох Хэнри Форд, Томас Эдисон, Жон Рокэфеллер, Алеxандр Грам Белл, Виллиам Тафт,Чарльз Шваб гм маш олон xүнтэй уулзаж сурвалжлага авчээ.

Тэдгээр амжилтанд xүрсэн xүмүүсийн нийтлэг зан чанарыг нь судлан тодорхойлоод бэл бэнчинтэй болох 13 зарчмыг нэгтгэн “Амжилтын үндсэн зарчмууд” xэмээх номоо xэвлэн гаргасан байна. 1928 онд даxин өөр нэгэн ном “Амжилтын үндсэн xуулиуд” нэрээр xэвлэн гаргасан нь сайн борлуулалттай номын тоонд удалгүй багтжээ. 1933 онд тэрээр ерөнхийлөгч Франклин Д. Рүзевэлт-ийн зөвлөх болсон байна. 1937 онд “Ургуулан бод, тэгээд баяжигтун” номоо өмнөх 20 жилийн xөдөлмөрөө нэгтгэн гаргасан нь амжилтанд xүрсэн xүмүүсийн үр дүнг нэгтгэн гаргасан цорын ганц эмхтгэл, дэлхийд нэртэй ном болж чадсан байна.

Түүний тодорхойлсноор амжилтанд xүрэхэд нөлөөлөх зайлшгүй чухал 3 xүчин зүйл байдаг.

1. Оюун ухааныг эзэмдэгч бодол

2. Удирдан залагч xүч

3. Бидний нийлэх xүмүүс

1. Оюун ухааныг эзэмдэгч бодол

Xүний амжилтын үндэс нь аливаад өөдрөг xандах үзэл, эерэг эрч xүч гэж тэр дүгнэжээ.Чи юуг үргэлж бодож xүсч байна, амьдрал тэр бүхнийг чиний амьдралын тусгал болгон эргүүлэн өгдөг гэдэг дүгнэлтэд Наполеон xүрсэн байна. Түүний тодорхойлсноор xүмүүсийн 98% нь амьдралдаа тодорхой тавьсан зорилгогүй амьдардаг, xарин үлдсэн 2% нь амьдралаас яг юу xүсч буйгаа мэддэг тэрийгээ ч авдаг байна. Амжилтанд xүрэхийн тулд тархиндаа буй бодлоо маш сайн xянаж чаддаг, өөрөөр xэлбэл өөрийгөө ялан дийлэх учиртай гэнэ. Аливаа сөрөг бодол, уур уцаар, атаа жөтөө өөрт чинь байгаа боломжийг xааж, чамайг доройтуулж, чиний xүрч чадаx тэр ертөнцөөс чамайг тусгаарлаж байдаг. Чи алдаа xийснээсээ биш xарин юуг ч оролдолгүй цагийг дэмий өнгрөөснөөр л доройтох болно. Xүн ядуу, эсвэл баян байж болно. Аль аль нь тухайн xүний тархинд нь эргэлдэх бодол, xүслийн үр дүн нь байдаг. Өөрийн бодлоо xянаж сурснаар, үйлдлээ xянаж сурна. Чиний тархинд эргэлдэх бодлыг xянаж чадаxгүй байгаа бол чи өөрийн үйлдлээ xянаж чадаxгүй, өөрийгөө ялан дийлсэн xүн эхлээд бодож дараа нь нүүдлээ xийдэг.

2. Удирдан залагч xүч

Хоёр xүний оюун ухаан нэгдэхэд үл үзэгдэгч гуравдагч xүчин бий болно. Наполеон Хиллийн тодорхойлсноор, хоёроос илүү xүн нэгдэн мэдлэг, эрч xүч, оюун ухаанаа тодорхой зорилгод зоxицон зарцуулваас үр дүн нь ганц xүний xийж бүтээж чадаxаас xамаагүй илүү байдаг. Нэг xүний санаа нөгөө xүний тархинд гэрэл гийгүүлж эрвээхэй адил энэ санаа илүү эрч xүчийг төрүүлж үр дүнд xүргэх буюу удирдан чиглүүлэx xүч болдог.

3. Бидний нийлэх xүмүүс

Тархи толгойдоо эргэлдэх бодлоо xянахаас гадна чамайг тойрон xүрээлэгсдээс чам руу чиглэх мэдээллийн урсгалыг бас xянаж байх нь чухал. Чиний цагийг дэл сул яриагаар үрэгч, эсвэл муу муухай xэллэгээр дүүрэн мэдээллээр өөрийн оюун ухаанаа дүүргэхгүй байхын чухлыг тэр амжилтанд xүрэхэд нөлөөлөх 3 даxь xүчин гэж үзжээ. Маш их эрч xүчтэй, зөвөөр сэтгэдэг, эерэг цэнэгтэй xүмүүстэй нөхөрлөх тусмаа чиний амжилтанд xүрэх алхмууд ойрхон байна. Түүний сурвалжлага авсан олон арван xүн xичээнгүйлэн өдөр шөнөгүй ажилласандаа бус xарин тэд гол төлөв өөрсдийгөө маш өөдрөг, амьдралын тодорхой зорилготой, бусдыгаа урамшуулах эрч xүчтэй xүмүүсээр xүрээлүүлж чадсандаа амжилтанд xүрснийг тэр олж xаржээ.

Үнэн үгс

  • Энэ өдрийн нэг цаг, ирэх өдрийн хоёр цагтай тэнцэнэ. Т. Фуллер
  • Урсан өнгөрч цаг хугацаа, өдөр хоногийг хүндэтгэ...
  • Хором бүхнийг хүндэтгэ яагаад гэвэл тэр чинь хэзээ ч давтагдашгүй... Я. Корчак
  • Хэрэв амьдралд хайртай бол цагаа бүү дэмий үр  
  • Амьдрал гэдэг чинь цагийн хэлхээ юм. В. Франклин
  • Дайн дэгдээгүй амар тайван цаг мөчийг ашиглахгүй дэмий бүү өнгөрөө. Хилон
  • Бодохгүй ярих нь шагайхгүй буудахтай адил. М.Сервантес
  • Залуудаа махаа идээд өтөлсөн хойноо шөлийг нь уух сайхан. Б.Ринчен
  • Гутранги үзэлтэн бол боломж бүхэн дотроос хэцүүг нь олж хардаг, харин өөдрөг үзэлтэн бол хэцүү бүхний дотроос байгаа боломжийг олж ашигладаг. У.Черчилл
  • Завгүй хүн бүтээл туурвидаг. Б.Ринчен
  • Дэмий сууж, наргиж цэнгэх нь бүдүүлэг харанхуйн шинж мөнөөс гадна элдэв өвчний үүдэл болдог. Ибн Сина
  • Залхуу зан, зэв хоёр адилхан. Франклин
  • Өдөр бүр ядаж нэг дуу сонсож, уран зураг үзэх буюу мэргэн үг ганцыг ч болов уншиж байх хэрэгтэй. В.Гете
  • Өнгөрсөн бол сургамж, өнөөдөр бол боломж, ирээдүй бол бэлэг. Махатма Ганди
  • Холын зорилго үгүй аваас ойрын зовлон оршино. Чингис хаан
  • Атаа хорсол гэдэг нь бусдаас илүү өөрийгөө гэмтээх "урлаг" юм. Александр Дюма
  • Өвс хөөсөн мал эцэмтгий Өнгө хөөсөн хүн саламтгай. Монгол ардын зүйр үг
  • Бид өөртөө юу байгаа билээ гэж тун цөөхөн боддог хэрнээ, юу байхгүй билээ хэмээн ямагт сэтгэл зовж явдаг. Шопенгуаэр
  • Ямар нэгэн юмыг мэдэхгүй, чадахгүй гэх нь чи Бүхнийг чадах Дээд хүчээ үгүй хийж байна гэсэн үг. Ричард Бах
  • Сайн хүний үг сарын хүнс Муу хүний үг тэр өдрийн тээр. Монгол ардын зүйр үг
  • Дорд хүмүүс бардам бол байнга өөрийнхөө тухай ярина. Их хүмүүс бардам бол өөрийнхөө тухай юу ч ярихгүй. Вольтер
  • Гүн ухааны маргаанд ялагдсан нь хождог. Мэдлэгээ дээшлүүлж байна гэдэг утгаараа. Эпикур
  • Хэрэв намайг 8 цаг түлээ хагал гэвэл би 6 цаг сүхээ ирлэнэ. Аврам Линколин
  • Бусдын зовлонд баярлана гэдэг чөтгөр болж буйн шинж .
  • Амьдрал бол уул юм. Бид удаан өгсөж, түргэн урууддаг.
  • Зорилгоос буцах зам мянга, харин түүнд хүрэх зам ганцхан байдаг.
  • Зорилгогүй хүн зорилготой хүнийхээ золиос нь болдог.
  • Нэг хаалга хаагдахад дараагийнх нь онгойдог. Гэвч бид хаагдсан хаалгаа л гунигтайгаар удаан харсаар байгаад шинээр нээгдсэн хаалгаа олж хардаггүй.
  • Бар цагт босохгүй бол өдрийн явдал хоцорно
  • Бага насанд сурахгүй бол насны явдал хоцорно. /Монгол ардын зүйр үг/
  • Аливаа юмны эхлэл гэдэг уг ажлын тэн хагас гэсэн үг. /Пифагор/
  • Ядуурах нь залхуурсны шан хєлс мєн. Гёте.
  • Бэрхшээл гэдэг бол зүгээр л ажлын чинь нэг л хэсэг.
  • Хvний анхны их ялалт бол єєрийгєє байлдан дагуулах явдал мєн. Плайон
  • Хамгийн үнэтэй санаанууд явган алхахад төрдөг. Гёте
  • Дээвэр муутай байшинд дусаал амархан нэвтэрдэг шиг тэлэгдэж гэгээрээгүй ухаан бусдын эрхшээлд автах нь хялбар. /Будда/
  • Бvрэн гvйцэд утгаараа боловсролтой хvн байх гэдэг бол єргєн мэдлэгтэй, сэтгэх дадал чадвартай, сайхан сэтгэлтэй байх гурван чанарыг эзэмшсэн байх ёстой. Н.Г.Чернышевский
  • Жаргал зовлон тохиолдох хэмжээнээсээ бус, бид түүнийг аль хэр хүлээж авч байгаагаас л хамаардаг.
  • Бусдад аз таарахад бүү атаарх. Харин түүнтэй хамт баярла. Тэгэх юм бол түүний аз чинийх болно. Атаач хүн зөвхөн өөртөө л гай дууддаг.
  • Бусдад аз жаргалтай харагдсан нь бус, өөрөө өөртөө сэтгэл дүүрэн байгаа нь л жинхэнээсээ аз жаргалтай. Монтэнь
  • Дайснуудаа баярлуулахгүйн тулд зовлон гунигаа нууж яв. Периандр
  • Юм бүхэнд алтан дунджийг барьж чадсан хүн жаргалтай, амар тайван явдаг. Клеобул
  • Хангалуун амьдралд хүний муу чанарууд илрэх нь амархан. Нөгөөтэйгүүр, ядуурал хүний сайн талуудыг тодруулдаг. Бекон
  • Ганц удаагийн зовлонг мянган зугаа цэнгэл ч нөхөхгүй. Шопенхауэр
  • Юуны ч тухай асуудаггүй хүн юу ч сурдаггүй.
  • Аз жаргалтай амьдрал гэж үгүй. Харин аз жаргалтай хоног өдрүүд гэж бий.
  • Тэнэг ярьснаас ухаантай жимийсэн нь дээр. Публилий Сир
  • Уран үг бол санааны уран зураг мөн. Б.Паскаль
  • Зөв тавьсан л бол, ямар ч асуултад хариулж болдог. Платон
  • Өөрийнхөө шарил дээр унагах чийг үлдээхийн тулд үр хүүхдийнхээ нулимсыг гамнаж бай. Пифагор
  • Ухаан солиотой хүнд илд бариулах, шударга бус хүнд эрх мэдэл олгох хоёр ав адилхан аюултай. Пифагор
eh survalj Monggol blogspot

Sunday, October 23, 2011

Тэрхийн цагаан нуур


Urd shunu neeree Terhiin tsagaan nuuraa zuudleed "bichleg hiih gesen camer bolohguin, nuur yag toli shig aimar goyo togtuun boltson yostoi bichmeer l baidag, tegeed cameraa nuhsaar baital burii bolloo" geed l zuudleed baisan heh.

Ingeed uzesgelen tugs baigali buhii nutgiinhaa tuhai tuuh, medeellees hurgie!
Cap жилээр зvvдлэн жаргамаар сайхан хvн гэж байхад он цагийн уртад мартагдахгvй онгон цагаан нуур гэж байдаг аж. Тэрхийн цагаан нуурын торгон мяралзаа, бємбийсєн цагаан хунгийн сvрэг, хойхно нь лvглийх Євгєн цохио, хормойгоор нь умбарсан торгон зєєлєн элс нvднээ байнга харагдах...Тэнгэр тольдон vvлс хєврvvлсэн ижил мянган долгиотой баянхангайн vзэсгэлэн сvр хоёрыг шингээсэн энэ нуурын уснаас дээжлэн амсаж, наран доогуур ирвэлзэн гялтганах хєєрхєн долгисы нь харж зогссон тэр алтан хормыг мартаж яахан чадна.

Цэцэрлэг хотоос хойш 180 орчим км-ийн зайд Тариат сумын нутагт алдарт Тэрхийн цагаан нуур оршино. Ер нь энэ хавь бол шинэ тєрмєлийн эриний гуравдагч, дєрєвдєгч галавд оргилж байгаад хожуу унтарсан шинэхэн галт уулсын орон гэлтэй. Тvvний тод баримт нь нуурын ойролцоох цуутай Хоргын тогоо, Шар нохойн там, Их Анга, Бага Анга, Єлийн тогоо, Зvvн тогоо, Шаварын царам, Цагаан уул, Босго суга болой.

Тэрхийн цагаан нуурын хєндийг дvvрсэн 40-50 м зузаан хvрэм буй. Энэ уудам хєндий тэр чигээрээ галт уулын хvрмэн чулуугаар зvсэн 20-30 метр хавцал гарсан сvр хvчтэй шуугин урсах Чулуут, Суман, Гичгэнэ голын хєєсрєн догшрох ус, Тэрхийн нуурын дундах анхилам vнэрт санхюм гэгч ургамал амьтан жигдэрсэн яруу vзэсгэлэнгийн цогцол юм.

Мянга тvмэн жилийн тэртээ Хоргын тогоо зэрэг галт уулс дэлбэрч хайлмал хvрмэн чулуу байн байн бялхан урссаар Тэрхийн голыг боосон тул Тэрхийн цагаан нуур тогтсон ажээ. Энэ нуурын ємнє 6 км зайтай газар хуучин тєрмєлийн vеийн шохойн чулуу, элсэн чулуу, хувирмал занар зэрэг хурдас чулуулгаас голлон тогтсон Мєстийн нуруунд Уран Мандал гэдэг гоёмсог, суваргалан шаталсан 2800 метр єндєр уул байдаг. Эл бvгд нийлээд ирэхлээрээ Тэрхийн байгаль болж, тэнгэрээс заяасан мэт яруу тансгаар vзэмж жигдэрнэ. Тариат сумын нутаг дахь Тэрхийн цагаан нуур маань 2060 метрийн єндєрт байдаг галт уулын хvрмэл лаав голын хєндийн хагшааснаас vvссэн нуур.

Энэ нуур 61 кв км талбайтай, 16 км урт, 6 км єргєн, эргийн шугамын урт нь 66 км, 20 метр орчим гvнзгий ажээ. Нуурт хойд урд Тэрх зэрэг 10 гаруй гол горхи цутгаж, нуураас Суман гол урсан гарч Чулуут голтой нийлнэ. Уены тунгалагшилт нь євєлд 6,0 метр бусад улиралд 2-3 метр. Нуурт хэд хэдэн арал байдгаас хамгийн том нь нуурын мандлаас дээш 30 гаруй метр єндєрт байдаг Нуурын толгой гэдэг арал юм. Энэ нууранд Тул, Зэвэг, Хадран, Цурхай, алгана, улаан нvдэн, гутаарь зэрэг агнуурын загас бий. Жилд 1000 центр загас агнах нєєцтэй гэдэг. Эргэн тойрондоо ой мод, цэцэг жимсээр баян уулс олонтой тул Тэрх нутаг нь аялал жуулчлаллын орон. Нэг сонирхолтой зvйл ажиглагддаг. Суман гол олон олон мянган жилийн турш голдирлоо элэгдvvлэн идэж ухсаар нуурын тvвшинг ихэд доошлуулснаас Хєдєє нуур нь Тэрхээсээ тасарсан байна. Хэрвээ Тэрхийн цагаан нуурын тvвшинг 1.1 метр дээшлvvлэх аваас хоёр нуур нийлэх аж. Цагаан нуурын ёроол гадарга овон товон, энхэл дон ихтэй нь мєнєєх л галт уул бvтээл болох нь тодорхой. Нуур уснаа ангир, галуу, хун, цахлай сvрэг сvргээрээ хєвєх авай. Єндєрт байдаг уулын нуур тул 11 сард хєлдєєд, 1 метр зузаан мєсєн баринтаг доор нойрссоор xaвар аажуу 5-р сарын дундуур гэсэж дуусна.

Нуурын нэг vзvvштэй гайхамшигтай газар нь дээр дурдсан Нуурын толгой юм билээ. 500 орчим дєрвєлжин метр талбайтай, тvвшнээс 30 орчим метр єндєртэй энэ бяцхан арал нь мяралзсан цэнхэр долгион дунд ганцаар торолзон хєвж яваа том хєлєг онгоц мэт харагдана.


Horgo Horgo horgodmoor nutag
Horvoogiin negen davtagdashgui gaihamshig

Manai Ohind

Ene zurgiig manai amin hairtai angaahai byatshan ur AMINA-g mini mendlehed aaviinh ni ajliin "Ard Tumnii Namiinhan" setgelee gargaj zurj bicheed dursgasan yum. Ereen myaraan bolohoor ohin maani ih sonirhoj hardag yum.

Saturday, October 22, 2011

Dancing songs

http://www.youtube.com/watch?v=t4H_Zoh7G5A
http://www.youtube.com/watch?v=cjugqQ8-5YA
http://www.youtube.com/watch?v=DjD86oJN4L8
https://www.youtube.com/watch?v=rGS0PQJytPY&feature=fvsr
http://www.youtube.com/watch?v=SsG-gM1ZkQU&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=ed6H2Kvhd38&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=qrO4YZeyl0I
http://www.youtube.com/watch?v=aVWRdZKth10&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=hUzsjbUgl2I
http://www.youtube.com/watch?v=kvDMlk3kSYg
http://www.youtube.com/watch?v=RL8aVcbhCYs
http://www.youtube.com/watch?v=4DwJ_RCZzKQ&feature=related

Дэлхийн ихэнх улсын нэрийг Чингис хаан маань өгсөн байна.


Дэлхийн ихэнх улсын нэрийг Чингис хаан маань өгсөн байна. Пакистан -Бакь ястан, Киргизстан-Харгис ястан, Дагестан-Догь ястан, Хятад-Хядаад, Солонгос-Сул унгас, Алжир-Алж Ир, Тайланд-Тайл анд минь, Малайз-Малаа зайл, Вьетнам-Батням, Кувейт-Гөвөөд, Румын-Үр минь, Венесуэл-Бие нь сул, Индонез-Энд байна биз, Австри-Авс чир, Герман-Гэр маань.

Таныг аугаа их үйл хэрэг хүлээж байна.


Их сэтгэгч, үл гүйцэлдэх үзэлтэн Сен Симон өглөө бүр “Эрхэм ноёнтон! Босоорой. Таныг аугаа их үйл хэрэг хүлээж байна” гэж дуудаж сэрээж байхыг тушааж байсан гэдэг. Энэ нь аугаа их үйл хэрэг бүтээх том зорилт өмнөө тавьсан бүтээлч хүний хар нүд хуулахаасаа эхлээд өөртэйгөө ажиллаж, биеэ эзэмдэн, албадан захирах сэтгэлийн тэнхээгээ хөвчлөн буйн сонгодог жишээ билээ.

Нэгэнт ийм уриа дуудлагатайгаар орноосоо өндийсөн хүн бэрх хатууг чандлан, их үйл хэргийн төлөө оюун ухаан, хүч хөдөлмөрөө чин зоригтойгоор, эргэлт буцалтгүй зориулах нь эргэлзээгүй тодорхой.

Үүнийг зайлшгүй сурах ёстой, заавал хийх ёстой, би эс хийвээс хэн хийхэв гэж зориглон барьж ав. Тэгэхдээ хүмүүсийн хормойноос зүүгдэн, мөрийг нь даган гэлдрэгч биш, өөрөө тэргүүлэгч, шан татагч, ачааны хүндийг үүрэгч байхыг хичээ. Тэгж байж илүү жин дарах амжилтыг олох болно. Залуу хүн “ууж идэхдээ уургын морь шиг, урагшаа гишгэхдээ ургаа хад шиг” байж хэрхэвч таарахгүй.

Үзэл бодолдоо туйлбартай, үнэнч байж эхэлсэн ажлаа туйлд нь хүргэхийн төлөө хилэнц түйтгэрийг огоорон, амь насаараа дэнчин тавьж, билэг төгөлдөр авьяасаа гайхуулан түүхэнд нэрээ алтан үсгээр бичиж мөнхөлсөн зориг баатарлагийн жишээ захаас аван бий.

Тэрээр, хүн чи байгалийн бүтээгдэхүүн бөгөөд манай дэлхийгээс гадна бусад орчлонт ертөнц байдаг ба амьдрал оюун ухаан байх боломжтой өөр ертөнц ч оршиж болно гэдгийг анхлан зоригтойгоор дуугарсан суут сэтгэгч билээ. Дөрвөн зуу гаруй жилийн тэртээ бурангуй үзэлтнүүд үнэнийг хэлснийх нь төлөөс болгон Ж.Бруног түүдэг гал дээр шатаасан.

Хүүхэд, залуус та нар өөрийгөө эзэмдэн албадаж сурахын зэрэгцээ өөрийгөө тэвчин барих аргыг эзэмших шаардлагатай. Юуны өмнө өөрийгөө хязгаарлаж сур. Муу явдалтны өдөөлт ятгалганд бүү авт. Болохгүй, бүтэхгүй үйлд сэтгэл хөдлөлөөр оролцон өөрийгөө сүйтгэхгүйг хичээ. Амьдралд сөгдөж туйлдах үе тохиолдохгүй мэтээр ам гарч, ааг омогтоо дэврэх хэрэггүй.

Нэгэн нэрт түүхч өөрийн бичсэн номынхоо гар эхийг найздаа уншуулахаар өгөв. Анзаарга муутай салан найз нь уул гар эхийг хаа нэгтээ тавиад мартжээ. Хэдэн долоо хоног өнгөрсөн хойно хэвлэлийн газраас гар эхийг нэхэв. Гэтэл найзынх нь үйлчлэгч уг гар эхийг хэрэггүй хуучин цаас бичиг гэж бодоод шатаачихсан байжээ.

Гэвч тэрээр бэрхийг тэвчиж эцсийг нь хүртэл дахин бичиж, хүндээс хүнд сорилтыг нугаралгүй давсан. Шинээр туурвисан бүтээл нь үнс болон хийссэн эхээсээ илүү чамбай болсонд сэтгэл тэнэгэр урамтай байлаа.

Өөрийгөө хязгаарлаж сурахын хамт санаа бодлоосоо татгалзах чадвар эзэмших шаардлагатай. Хорхойг чинь хүргэж, хүслийг чинь дээд зэргээр өдөөж байсан ч хэрэггүй гэж үзвэл татгалзах сэтгэлийн тэнхээтэй бай.

Залуу нөхрийн минь амьдрал өнгөрсөн цагийн гутамшиг болон гунигтайгаар өнгөрч хэрхэвч болохгүй. Чиний өнгөрсөн цагийн амьдрал чамайг хүлээж байсан аугаа их үйл хэргийн төлөө зориулагдаж, ирээдүй үеийнхэнд үлгэр жишээ болох ёстой гэсэн итгэл үнэмшилээр утга төгөлдөр амьдрах хэрэгтэй.

Н.Багабанди

Хүн чанар


“Байгаль дахь хамгийн агуу гайхамшигт зүйл бол хүн юм”. Гэрэлт орчлонд мэндэлсэн хүн болгонд тэнгэр бурхан хүн чанарыг дутаалгүйгээр хайрладаг билээ. Хүндрэл бэрхшээл, зовлон гуниг, дутуу гуцуугийн зүдгүүр, тогтворгүй цагийн ааш араншинг сэтгэлийн хатаар даван туулж, ямар ч үе, ямар ч нөхцөлд “хугараагүй ноён нуруутай” аж төрж, төрөлх хүн чанараа гээлгүй хүний хорвоог гийгүүлсээр утга төгөлдөр амьдрах сайн хүмүүс онцгой бахархам, олондоо үлгэртэй. Тэд үнэхээр аз жаргалтай ажээ. Энэ замбуулинд амьд яваа цагтаа хүн чанараа гээлгүй амьдрах нь чухлаас чухал, магадгүй хүн болж төрсний утга учир ч байж болох юм.

Хатуу хөтүү, эрээн бараан амьдралын бартаат замыг бүчин туулахдаа хүн чанараа дусал дуслаар, ямх сөөмөөр хаяж гээн, нөхөж авалгүй дутаасаар төрөлх хүн чанар нь төрөл арилжиж, нүгэлт ертөнцийн сүүдэрт нуугдан хоргодон амьдрах дутуу тавилан цөөнгүй хүнд тохиодог. “Хүн чанараа алдсаны шарх хэзээ боловч аньж эдгэдэггүй”. Аньж эдгээгүй шархтан аз жаргалыг эдлэх нь бүү хэл үргэлжийн зовлон шаналан дунд шар өдөр, бор хоногийг гунигтайхан өнгөрөөх нь ойлгомжтой. Хүн чанар гэдэг нь хүний сэтгэл, үйлдэл дэх сайн сайхан бүхний цогц, хэм хэмжээ юм. Хүн чанарыг алдагдуулах элдэв сорилыг сөрөн зогсч, даван гарч чадсан нугарашгүй туйлбартай хүн л бусдын хайрыг хүлээж, хүндэтгэлийг олж, дуулим хорвоод дуурсах алдартай үлдэнэ. Амьдрал баян, жаргал зовлон хослон байдаг болохоор жаргалдаа ташуурч хүн чанараа алдах нэгэн байхад, зовлонд сөхөрч хүн чанараа баллах нөгөө нь тааралдана.

Жаргал даахгүйн зовлон гэж бий. Гадна талаас нь харахад сүрлэг сайхан модыг дотор талаас нь өмх идэн гундуулан доройтуулдгийн адил гаднаас нь харахад юугаар ч дутаагүй, нүд булаам хайр татам залуусын хүн чанарыг дотор талаас нь сэхүүн амьдралын хөгц идэн сэвтүүлсэн байдаг нь халагламаар.

Хэтэрхий тансаг амьдрал хүн чанарыг өгөршүүлэн өмхийрүүлдгийг чадал бололцоондоо эрдэж яваа залуу хүн бүр санаж сэрж байгууштай. “Алган дээр бэлхнээ чулуудаад өгсөн аз жаргал гэдэг аюултай, бүү автугай”. Бага залуудаа “ёстой хөөрхөн хүүхэд” байснаа өнгө мөнгө, эрх мэдэлд хууртан хүн чанараа гээж орхин томорсоор “ёрын муухай амьтан” болох ч учралгүй. Мөнгө гэдэг адтай. Нанчид ахиу хүртдэг хүмүүс архинд донтдогийн нэгэн адилаар мөнгөнд хэт шунавал донтон, хүн чанараа алдах аюултай. Мөнгөнд шунан дурлаж, олсон хэдийгээ буруу зүйлд заран замарвал хүн чанар сэвтэх зам руу хальтран гулсан орох болно. Өчигдөрхөн сайн хүмүүжилтэй, боловсон мэт байсан хүмүүс араатны шинжтэй, шуламын төрхтэй, хуурч дээрэмдэхэд бэлэн этгээдийн дүрд нүд ирмэх зуур хувилах нь хүн чанараа алдсаны шинж. Тэд нүдний өмнө цатгалан ихэмсэг царайлан төрөл арилжиж, нүглийн эзэд болон тодрох нь харамсмаар. Ийм муу юмны ад шүглэсэн хүмүүсийн харц нь хүртэл нэг л ондоо, харваас хуурамч, хорон муу санаатай, бүхнийг үл тоомсорлож өөрсдийгөө хэт дөвийлгөсөн, цаанаа л чөтгөрийн гэмээр төрхтэй болж догширдог.

Өөрийн хэрэг бүтэж байвал өөр бусдынх хамаагүй гэж үздэг болсон бол хүн чанар чинь хол орхигдон хаягджээ гэж мэд. Хүмүүс өөрсдийн амьдралыг гэрэл гэгээтэй болгохын төлөө хичээн зүтгэхийн зэрэгцээ өрөөл бусдын амьдралд өөрийнхөө сүүдрийг унагахгүй байхыг чармайх хэрэгтэй аж.

Эрх мэдэлд бялууран, түүний боол болсон хүмүүс хүн чанараа хүсэшгүй муухайгаар доройтуулдаг. Гагцхүү эрх мэдэл, ямар ч үнээр хамаагүй олж авсан эрх мэдлээс өөр юм бодолгүй ангасан мал ус руу гүйж яваа шиг зүтгэвээс хүн чанараа хөсөр хаяж орхино. Ер нь эрх мэдлийн амтыг амталсан хүн баланд дурлах зөгий мэт түүнээс буцдаггүй гэдэг. Эрх мэдлээ хуулийн гадуур ашиглагчид хуулийн дээгүүр алхан байж хүсэл шуналаа гүйцэлдүүлнэ. Тэдний эрх мэдлийн хадуурын ирэнд гэм зэмгүй, мөрөөрөө хүн ард хуурай өвс адил хяргуулан хохирох нь түүнд юу ч биш мэтээр хүн чанар нь доройтдог. Эрх мэдлийн залуур дээр суугаа хэн боловч түүнийгээ буруу тийш нь залваас бусдад нөхөж баршгүй гай тарьж, өөрийн хүн чанарыг шавар шавхайтай хутгана. Хүн чанар нь сэвтсэн хүн цээжиндээ байнга зовиуртай явдаг. Энэ зовиур нь хүнлэг чанараа сэвтүүлсэн тэр цаг мөчийг эргэж дурсах тутам хүндрэн шаналгана. Хүн чанараа гээсэн этгээд энэ яваа насныхаа намтарт адгийн муугийн тамга даруулдаг нь харамсалтай. Адгийн муугийн “хар тамгатай” хүмүүсийн гол шинж нь шунал юм. Тэгэхдээ бүр арвич хямгач ч биш, тооцоотой ч биш, харин төрсөн эхээ ч мөнгөний төлөө худалдаж чадах гаж шунал. Ийм төрлийн хүмүүсийн мөн чанар шалдаа унаж, өөрийгөө тамлан зовоох түвшинд хүрэх нь элбэг. Тэд буруу замаар мөнгөжих, дахин дахин луйвардан цуглуулах шуналт хүсэлдээ бүрмөсөн автан уусаж, өөрөөсөө ч бүхнийг харамлан, хав дарна. Эд нар мөнгөөр эрх мэдэл олж авах, улмаар эрх мэдлээ мөнгөөр аргамжиж авахыг хүснэ. Мөнгөнд мөргөн сөгдөж, эмэгтэй хүнийг хайрлах хайр хажууд нь исгэрээ мэт хоосон сандагдахуйц тачаан, хамаг хайраа мөнгөнд зориулна.

Шунал бол бурхны ном сургаалд ч, хүний ёсонд ч харш, сэтгэлийн өвчин. Шунаг хүн тачаангуй халуунаар хайрлах чадвартай ч түүний энэ хайр нь бурхны бүтээсэн бусдыг хайрлах ариун ёсноос тэс ондоо, гажууд байдаг. Шуналтан бурхны талаар өөд уруугүй ярьж, тэр ч бүү хэл бурхны сургаалаас ишлэл аван цэцэрхэж, бусдыг зүй ёсоор амьдрахад сургамжлах боловч жинхэнэ бурханд биш, өөрт нь эрх мэдэл, баялгийг дуудан авчрахыг мөрөөдөн буй “мөнгө хэмээх хуурамч цаасан бурханд” сэтгэл итгэлийн угаас хайртай болсон байдаг. Тэд яваандаа нүглийн тулам болно. Мөнгөтэй, эрх мэдэлтэй, удирдах байр суурьтай эдгээр нүгэлтний учруулах хор хөнөөл хэд дахин, үсрэн дүүлэн өсдөг учраас нэн осолтой. Шуналын гаж дон, хомхой сувдаг сэтгэл нь хүн чанарыг доройтуулан мөхөөх аймшигт хор мөн тул түүнийг хар дарсан зүүдэндээ ч үзэхгүй тайван амьдрах эрүүл бодол залуу хүн бүрийн ухаан санаанд мөнх хадаастай байдаг.

Юу ч тохиолдлоо гэсэн хүний үнэргүй новш гэж хэлэгдтэлээ хэтэрхий доош унах хэрэггүйг хүн байна даа эрхбиш бодож явбал зохилтой. Сэвтсэн хүн чанарыг бурхны гэсгээл ч гэж нэрлэх нь бий. Хүн чанараа сэвтээснийхээ төлөөх гэсгээлийг амьд ахуйдаа хүртдэг нь тойрон өнгөрөхгүй, дайран гарах гунигт тавилан юм.

“Хэнийг ч үл ойшоон, хэнийг ч үл тоомсорлон, хүн бүхнийг буруутайд үздэг тийм хүмүүсийг та сайтар ажвал тийм л хүмүүс хэнд ч тоогдохгүйг мэдэх вий”. Яагаад гэвэл тэд хүн чанараар тун дульхан болчихсон байдаг юм. Хүн чанараар дульхан хүмүүс хүндлэл хүлээнэ гэж үгүй, хэнд ч тоогдохгүй, хорхойд идэгдэн өгөрч хатсан ганц мод шиг торойн хоцорно. Тийм болохоор хүн чанараа яасан ч сэвтүүлж болохгүй гэж хэлээд байна.

Хүн чанар нь хүнд заяасан өндөр дээд чанар билээ. Нинжин сэтгэл-хүн чанарыг тэтгэх ширгэшгүй ундарга. “Нинжин сэтгэл бол зөөлөн, намуухан эрхэм чанар юм”. Зүйрлэн хэлэх юм бол эхийн сэтгэл гэсэн үг. “Нинжин сэтгэл нинжин биш сэтгэлийг заавал ялна. Энэ бол ус галыг ялахтай адил. Харин эдүгээгийн нинжин сэтгэл гаргачдыг хараад байх нь ээ, нэгэн дусал ус барьчихаад асч буй нэг тэрэг модны галыг унтраах гээд байх юм”. Өрөвч сэтгэл нь нинжин сэтгэл хэмээх өргөн дардан замын эхлэл. Монголчууд зовсноо өрөвдөж, жаргалыг бэлгэдэн “жаргал зовлонгоо хуваалцах” хэмээн ёс зүйн гүн ухааны ундаргыг тодорхойлдог. Энэ нь ардын гүн ухааны торгон шүүлтүүрээр тунгаагдаж олон үе дамжин зөвхөн хэлэгдэн яригдах биш, хэвшүүлэн хэрэгжүүлж ирсэн ёс зүйн хэм хэмжээг тодорхойлогч хэллэг болон хөдөлшгүй тогтсон авай. Адам Смит ёс зүйн гүн ухааны эхлэл суурийг “зовлонг хуваалцах” гэж нэрлэсэн. Тэгвэл түүнээс аль эрт дорнын нэгэн гүн ухаантан “Нинжин сэтгэлтэй хүн зовж шаналсан хүнийг хэзээд өрөвдөнө” гэж хэлсэн байна. Хүн чанартай эрхэм хүн өрөвч, нинжин сэтгэлтэй байх нь маргашгүй үнэн бөлгөө.