Sunday, May 20, 2012

Компьютерийн ард суудаг хүмүүст зориулсан нүдний дасгал

Статистик судалгаанаас үзвэл өнөөдөр дэлхийн гурван хүн тутмын нэг нь харааны өөрчлөлттэй байдаг ажээ. Энд компьютерийн үүрэг нэлээд байгаа гэвэл хэтрүүлэг болохгүй байх. Гэвч муутгахгүй гээд компьютерээ гаргаад хаячихаж болохгүй. Иймд нүдийг хамгаалах, хараа муудахаас сэргийлж, тогтоодог цогц дасгалуудыг байнга хийж сурах хэрэгтэй юм. Юуны өмнө танд нүдний массаж хийх тухай сонирхуулъя. Нүдээ аниад долоовор болон дунд хуруугаараа наймын тоо хэлбэртэй хөдөлгөөн хийж иллэг хийх нь нүдний цусны эргэлт, мэдрэлд сайн нөлөө үзүүлдэг байна. Ухархайн доод хэсэгт хөдөлгөөн нь хамар руу чиглэсэн байх бол дээд хэсэг нь хөмсөгний дээд хэсэгт чиглэх аж. Дасгалыг 8-16 удаа давтана. Нүдний ядаргаа тайлж, хараа муудахаас урьдчилан сэргийлэх дасгал Дасгалуудаас өөрт хамгийн эвтэй, тохиромжтойг нь сонгож аваад хийгээрэй. Дасгалуудыг өдөрт хоёроос цөөнгүй удаа хийнэ. Хослуулж хийвэл бүр ч сайн. Нэг комплекс дасгал хийхэд ердөө 5 минут л хангалттай. Тавхан минут дасгал хийх цаг завгүй хүн гэж юу байхав. Өдөр цайныхаа цагаар, орой ажил тараад хийгээд байхад л болно шүү дээ. 1. Хараа сайжруулах цогц дасгал Нүдийг баруун зүүн тийш хөдөлгөнө.Нүдийг дээш доош нь хөдөлгөнө.Нүдээ нар зөв болон нар буруу эргэлдүүлнэ.Нүдээ хурдан, эрчимтэй анивчина.Зүүн доод булан руугаа хараад шууд дээшээ эгцлэн харна. Дараа нь нөгөө талдаа давтана.Нүдээ хооронд нь ойртуулна. Ойр ойрхон анивчих.Оффисынхоо цонхонд дөхөж очоод эхлээд цонхон дээрх жижиг зураас г.м. /жижигхэн цаас наасан ч болно/ ойр байгаа зүйлийг ширтээд дараа нь харцаа алсад байгаа байр, уул г.м. зүйлс рүү шилжүүлнэ.Нэг дасгалыг 6-аас доошгүй удаа давтана. 2. Холын хараа муудахаас сэргийлэх цогц дасгал Сандлынхаа түшлэгийг налан хойшлохдоо амьсгаагаа аваад дараа нь урагш тонгойхдоо амьсгаагаа гаргана.Сандлынхаа түшлэгийг налаад нүдээ чанга аниад дараа нь нээнэ.Гараа ташаандаа аваад толгойгоо баруун тийш эргүүлээд баруун тохойгоо харна. Дараа нь зүүн талдаа давтана. Дээш хараад нүдээ нар зөв болон буруу эргэлдүүлнэ.Гараа урагш сунгаад хурууныхаа үзүүрийг ширтэнэ. Гараа дээш өргөхдөө амьсгаа аваад толгойгоо өргөлгүйгээр хурууны хөдөлгөөнийг дагуулан харна. Гараа буулгахдаа амьсгаагаа гаргана.Энэ цогц дасгалыг компьютерийн ард 40-50 минут ажилласны дараа тогтмол  хийж байх нь сайн. Дасгалыг хийх хугацаа 3-5 минут. 3. Нүдний ядаргаа тайлах цогц дасгалууд Цэх урагшаа 2-3 секунд ширтэнэ. Дараа нь хуруугаа нүднээсээ нэг төө орчим холдуулаад 3-5 секунд ширтэнэ. Дараа нь гараа буулгаад ахин алсыг ширтэнэ. 10-22 удаа давтаарай.Харандаа, эсвэл бал бариад холоос хамрын үзүүр рүү ойртуулахдаа харц салгалгүй ширтэнэ. Үүнийг 10-12 удаа давтаарай.Цонхны шилэн дээр 3-5 мм хэртэй жижиг цаас юм уу наалт наана. Харцаа цонхны цаана, алсад байгаа зүйл дээр төвлөрүүлээд буцаахдаа цонхон дээрх тэмдэг рүү ширтэнэ. Дасгалыг 10-12 удаа хийнэ.Нүдээ наймаа тоо зурж байгаа мэт эргэлдүүлэн амьсгалын хэмнэлтэйгээр удаан нээнэ. Наймын тоог зурахдаа чанх урагш, босоо, хэвтээ чигт хийнэ. Чиг бүрт 5-7 удаа давтаарай.Эрхий хуруугаа нүднээс 20-30 см зайнд аваачаад хоёр нүдээрээ үзүүрийг нь 3-5 секунд ширтэнэ. Дараа нь нэг нүдээ 3-5 секунд аниад, дараа нь ахиад хоёр нүдээрээ ширтэнэ, дараа нь нөгөө нүдээ анина. 10-12 удаа давт.Нүдний түвшинд өргөж сунгасан баруун гарынхаа эрхий хурууг 5-6 секунд ширтэнэ. Гараа аажмаар баруун тийш болгоход эрхийг хурууг толгойгоо хөдөлгөлгүйгээр дагуулан харна. Зүүн гар дээрээ давтана. Чиг тус бүр дээр 5-7 удаа давт.Толгойгоо хөдөлгөлгүйгээр зүүн доод булан руу ширтээд, дараа баруун дээд булан руу харна. Дараа нь баруун доод, зүүн дээд гэсэн чигт давтана. 5-7 удаа давтаад нөгөө чигт давтана. 4. Нүд ядарсан үед хийх дасгал Нүдээ аль болох хүчтэй аниад хүзүү, нүүр, толгойныхоо булчингуудыг чангал. Амьсгалаа 2-3 секунд бариад хурдан гаргахтайгаа зэрэгцэн нүдээ нээнэ. 5 удаа давтана.Нүдээ аниад нүдний ухархайн дээд ба доод хэсгийн хамраас чамархай руу гэсэн чиглэлээр илнэ. Нүдээ аниад хөмсгөө суллана. Нүдээ зүүнээс баруун, баруунаас зүүн тийш эргэлдүүл. 10 удаа давт.Эрхий хуруугаа нүднээс 20-30 см зайнд аваачаад хоёр нүдээрээ үзүүрийг нь 3-5 секунд ширтэнэ. Дараа нэг нүдээ 3-5 секунд аниад, дараа нь ахиад хоёр нүдээрээ ширтэнэ, дараа нь нөгөө нүдээ анина. 10-12 удаа давт.Хуруугаараа чамархайн орчим зөөлөн дараад 10 удаа хурдан анивчина. Нүдээ аниад 2-3 удаа гүнзгий амьсгаа авч амар. 3 удаа давтана.

Thursday, May 17, 2012

Минамата өвчний талаар мэдвэл зохих 10 зүйл

Manaid suuliin ued mungun us-iig ih zambaraagui hereglej baigaa, bodvol yamar ih hor urshigtaig sain uhaarahgui baigaan bolov uu? Enehuu niitleliig unshaad uzeerei!!! 1. Минаматагийн өвчин гэж ямар өвчин юм бэ? Минаматагийн өвчин Минаматагийн эрэгт хаясан үйлдвэрийн хаягдал метил мөнгөн aгуулсан усаар бохирдсон загас, хавч, дун, хясаа зэрэг далайн амьтдыг хүмүүс их хэмжээгээр идсэнээс болж үүссэн. Минаматагийн өвчин бол халдварт юмуу удамшлын өвчин биш юм. Энэ өвчнийг 1956 онд албан ёсоор илрүүлж 1968 онд Японы Засгийн газар үүнд Чиссо ХХК гэм буруутай болохыг зарласан. Хүнийн биед орсон метил мөнгөнус гол нь төв мэдрэлийн системийг гэмтээдэг. Гар хөлийн мэдээ алдах, сулрах, ядрах, чих шуугих, харааны талбай нарийсах, сонсгол алдагдах, хэл яриа тод биш болох, хөдөлгөөний эвсэл алдагдах зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ. Минаматагийн өвчний эхэн үед хүнд өвчилсөн зарим хүн мэдрэлээ алдан ухаангүй болж өвчилснөөс хойш нэг сарын дотор нас барж байв. Архаг Минаматагийн өвчинтэй хүмүүсийн толгой өвдөх, байнга ядрах, үнэрлэх, амтлах мэдрэмжээ алдах, мартамхай болох зэрэг илэрхий ажиглагдахгүй боловч хүний өдөр тутмын амьдралд төвөг учруулдаг шинжүүд илэрдэг. Түүнчлэн ураг эхийнхээ хэвлийд байхад эх нь бохирдсон загас идсэнээс болж метил мөнгөнусны хордлогонд орж төрөлхийн Минаматагийн өвчинтэй төрсөн тохиолдлууд байдаг. Минаматагийн өвчнийг эмчлэх аргыг олоогүй байгаа тул шинж тэмдэгийн эмчилгээ болон нөхөн сэргээх эмчилгээ төдийгөөр хязгаарлагдаж байгаа. Минаматагийн өвчин хүний бие махбодид гэмтэл учруулахаас гадна үүнээс болж ялгаварлан гадуурхагдах зэрэг нийгмийн хор уршиг бас бий. 2. Органик мөнгөнус гэж ямар бодис вэ? Хүн төрөлхтөн маш эртнээс мөнгөнус хэрэглэж ирсэн түүхтэй бөгөөд тухайлбал Нара хот дахь Их Будда бурханыг алтдахад (1709) мөнгөнус хэрэглэсэн мөн Эдогийн үед (1615-1867) эм ба нүүрний энгэсэгт мөнгөус хэрэглэдэг байсан нь тодорхой болсон. Японд нэрэнд нь “Нью” гэдэг үг орсон газрууд мөнгөнус үйлдвэрлэж, хэрэглэж байсан газрууд байдаг. Мөнгөнусыг органик биш ба органик гэж ангилдаг. Металл мөнгөнусыг органик биш мөнгөнус гэж үздэг ба флюоресцентийн гэрэл, батарей, термометр зэрэг хэрэглээний зүйлс үйлдвэрлэхэд хэрэглэдэг. Минаматагийн өвчний үүсгэгч метил мөнгөнус нь органик мөнгөнусын нэг төрөл юм. Энэ нь цагаан өнгөтэй нунтагархуу бодис бөгөөд халуун рашааны хүхэр шиг үнэртэй. Ходоод гэдэс болон дотор эрхтэнд амархан шингэж цусаар дамжин тархи, элэг, бөөр тэр бүү хэл урагт хүрдэг. Метил мөнгөнус их хортой, маш их уршиг тарьдаг бодис юм. 3. Минаматагийн өвчнөөр хэдэн хүн өвчилсөн бэ? 1997 оны 4 дүгээр сарын 30-ны өдрийн байдлаар Кумамото болон Кагошима мужийн 17 мянга гаруй хүн Минаматагийн өвчнөөр өвчилсөн тухай тодорхойлолт авах хүсэлтээ гаргасан. Засгийн газар тэднээс 2262 хүнд (1246 нь нас барсан) тодорхойлолт өгсөн. 1997 оны 8 дугаар сард 10353 хүнд Минаматагийн өвчнөөр өвчилсөн тухай тодорхойлолт өгч Засгийн газраас санал болгосон тусламж аваагүй өвчтөнүүдэд зориулсан “Эцэслэн шийдвэрлэх төлөвлөгөө”-ний дагуу нэг удаагийн нөхөн төлбөр олгосон. Иймд албан ёсоор 12615 хүн органик мөнгөнусны хордлого авсан гэсэн үг юм. Гэвч Минаматагийн өвчнийг албан ёсоор илрүүлэхээс өмнө нас барсан, илрүүлсний дараа өвчнөө албан ёсоор хүлээн зөвшөөрүүлэх буюу эмнэлгийн тусламж авах өргөдлөө гаргаж амжилгүй нас барсан хүмүүс бий. Цаашилбал өөр янз бүрийн шалтгаанаар өргөдөл гаргаагүй хүмүүс байгаа тул нийт өвчилсөн хүмүүсийн тоог яг тодорхой мэдэх боломжгүй юм. Өвчин зөвхөн Минаматагийн районд гараагүй. 1964 онд Нийгата мужийн Агано голын дагуу Шова денко корпораци мөнгөнус хаяснаас болж тэнд Минаматагийн өвчин гарсан. Үйлдвэрүүдийн хаягдал мөнгөнуснаас хордлого болж хүний эрүүл мэнд хохирсон тохиолдол Хятад, Канад улсуудад гарсан тухай тайлан бий. Сүүлийн үед Амазон, Танзанийн гол, нуурууд мөнгөнусаар бохирдсоноос эрүүл мэндийн ноцтой асуудал үүссэн. 4. Чиссо гэж ямар компани байсан бэ? Чиссо компани Мейжигийн төгсгөл үед 1908 усан цахилгаан станцийн компаниар гараагаа эхэлсэн. Цахилгаанаа ашиглан карбидийн үйлдвэр байгуулж түүнээсээ өмнө химийн бордоо үйлдвэрлэгч Японы хамгийн том химийн компаниудын нэг байв. Чиссо компани өргөжихийн хэрээр Минамата ч бас өргөжин тэлж байлаа. Минаматагийн хүн ам өсч, Кумамото мужийн тэргүүлэх аж үйлдвэрийн хотуудын нэг болсон байв. Үйлдвэрийн дарга асан нь мужийн захирагч болж бус нутагт Чиссогийн нөлөө ихсэж, иргэд улам бүр Чиссогоос хамааралтай болж байв. Чиссо химийн бордоо үйлдвэрлэхийн зэрэгцээ цууны хүчил, винил хлорид болон өөрийнхөө үйлдвэрлэлд хэрэгтэй хуванцаржуулагчдыг үйлдвэрлэж байв. Чиссо дайны дараах Японы эдийн засгийн огцом өсөлтийг бүрдүүлж байсан компаниудын нэг юм. Тайшогийн үеээс эхлэн (1912-1926) Чиссогийн үйлдвэрийн хаягдал усаар далайн ус бохирдох асуудал үе үе үүсч байв. Гэвч компани 1932 оноос 1968 он хүртэл ацетальдегид үйлдвэрлэхдээ органик биш мөнгөнусыг катализатор болгон ашигласаар байв. Ацетальдегидийг цууны хүчил, винил хлорид үйдвэрлэхдээ ашиглаж үйлдвэрлэлийн явцад үүсэн хажуугийн бүтээгдэхүүн болох метил мөнгөнусыг 1966 он хүртэл үндсэндээ ямарч зөвшөөрөлгүйгээр далайд хаяж байв. Чиссо үйлдвэрийнх нь хаягдал ус Минаматагийн өвчний шалтгаан болж байгааг мэдсэн хойноо ч гэсэн энэ ажиллагаагаа зогсоогоогүй. Минаматагийн өвчний анхны шүүх хурлын үеэр тэдний энэ үл ойшоосон хайхрамжгүй байдлыг хатуу шүүмжилж байв. 5. Чиссогийн өнөөгийн байдал ямар байгаа вэ? Чиссо ХХК-ийн төв Токио хотод, гурван үйлдвэр нь Минамата болон Чиба, Окаяама мужуудад байдаг. Чиссо Минамата үйлдвэр нь шингэн кристалл, презервант буюу хадгалалтын бодисууд, хаталтын эсрэг бодисууд, цахилгаан эрчлээст утас (ES fibers), химийн бордоо г.м. голлон үйлдвэрлэдэг. Минаматагийн үйлдвэрт 200 (2000 оны 9 сарын байдлаар) 700 гаруй хүн ажилладаг, одоо ч гэсэн Минаматагийн чухал компаниудын нэг юм. Чиссо их хэмжээний нөхөн төлбөр төлөх өртэй. 1975 оноос Чиссогийн санхүүгийн байдал муудаж эхэлсэн. Нөхөн төлбөрөө төлөх чадваргүй болох аюултай байсан тул муж ба улсын Засгийн газар 1978 оноос эхлэн мужийн бонд гаргаж санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн. Мужийн бондоос 1997 оны 3 дугаар сар гэхэд 321.8 тэрбум иен гаргасан ба Чиссо 244.6 тэрбум иенийг Кумамото мужид эргүүлэн төлсөн. 6. Минаматагийн эрэг ямар болсон бэ? Минаматагийн эргийн шаар тунадаст мөнгөнусны концентраци 25 с.о.х-аас (саяд оногдох хувь/ррм) хэтэрсэн байсан ба эргийн талд нь хиймэл газар барих, талыг нь тор татаж цэвэрлэх 48.5 тэрбум иений өртөгтэй ажлыг 14 жилийн турш хийж асуудлыг шийдвэрлэсэн. Бүх зардлыг Кумамото мужийн захиргаа хариуцсан. Энэ ажлын үр дүнд Минаматагийн эргийн зарим хэсэг нь 58 га хиймэл газар болж хувирсан. Минамата эргийн усны чанар сайжирч Кумамото мужийн хамгийн тунгалаг, цэвэр усны нэг болсон тул хүмүүс усанд сэлэх, тоглоход санаа зовох зүйлгүй болсон. Бохирдсон загас тархахаас сэргийлэх, мужийн иргэдэд баталгаа өгөхийн тулд 1974 онд мужаас эргийн аманд таславч торнууд байрлуулж мужийн загасчдын хоршоотой эргийн орчимд загасчлах хамтын ажиллагааны тохиролцоо хийсэн. Тэдний барьсан загасыг Чиссо худалдан авч устгал хийдэг болсон. Минаматагийн эргийн загас, хавч, дун, хясаан дахь мөнгөнусны хуримтлал 1968 онд Чиссо компани ацетальдегид үйлдвэрлэхээ больсноос хойш буурсаар байгаа. Кумамотогийн Засгийн газраас 1994 оны 6 дугаар сард хийсэн судалгааны дүнгээр улсын стандартаас хэтэрсэн хэмжээний (нийт мөнгөнус 0.4 с.о.х, метил мөнгөнус 0.3 с.о.х.) мөнгөнус агуулсан ямар ч төрлийн загас байхгүй болох нь тодорхойлогдсон. Иймд Кумамотогийн Засгийн газар Минаматагийн эргийг 1997 оны 7 дугаар сард аюулгүй бүс гэж зарлан 9 дүгээр сард нь таславч торуудыг хураасан. Одоо Минаматагийн эргийн загас, хавч, дун, хясаа г.м. нь эргээс гадна газруудынхтай нэгэн адил аюулгүй болсон. Таславч торыг хурааснаас хойшхи гурван жилд загас, хясаа, дун, хавч г.м. дэхь мөнгөнусны агууламжийг жилд хоёр удаа шинжилж байв. Ийм өргөн хүрээнд байгаль орчноо сүйтгэж, иргэдийнхээ эрүүл мэндэд хохирол учруулсан явдлыг туулж өнгөрүүлсэн Минаматагийн тэнгисийн талаарх мэдээллийг дэлхий дахинд түгээж үүнээс сургамж авч их зүйл бүтээхийг чухалчилав. Үүний тулд удаан хугацаанд ажиглалт хийх хэрэгтэй юм. 7. Өвчтнүүдэд ямар нөхөн төлбөр олгосон бэ? Зургийн тайлбар: 1996 онд өвчтнүүдийн холбоо ба Чиссогийн хоорондын хамтын ажиллагааны гэрээнд гарын үсэг зурж буй нь. Шүүх 1973 оны 3 дугаар сард Минаматагийн өвчний шүүх хурлын шийдвэр гаргасны дараа өвчтнүүд ба Чиссо шууд хэлэлцээрүүд хийж эхэлсний үндсэн дээр 1973 оны 7 дугаар сард нөхөн төлбөрийн гэрээ байгуулсан. Гэрээнд зааснаар тодорхойлолт авсан өвчтнүүдэд 16-18 сая иений нэг удаагийн тайвшруулах нөхөн төлбөр төлсөн. Түүнчлэн жил бүрийн төлбөр, эмчилгээний зардал, асаргаа сувилгааны зардал, оршуулгын зардал, халуун рашааны эмчилгээний зардал болон зүү, төөнүүрийн зардлыг төлсөн. Мөн Чиссо эргэлтийн сан байгуулж түүнээс өвчтнүүдийн живх, гэрийн асаргаа, гашуудлын бэлэг, массаж эмжилгээ, эмнэлэгт ирж буцах унааны зардлыг төлж байв. Цаашилбал тодорхойлолт авах хүсэлт гаргаагүй ч гэсэн дөрвөн мөч нь дөрвүүлээ мэдээ алдах, их хэмжээний загас, хавч, дун, хясаа идсэн г.м. тодорхой нөхцөлүүдийг хангасан хүмүүст Кумамото муж Минаматагийн өвчнийг эмчлэх төслөөрөө дамжуулан эрүүл мэндийн даатгалд хамрагдаагүй эмчилгээний төлбөр болон бусад эмчилгээний зардлыг \сард 16-22 мянган иен\ төлсөн. Улсын Засгийн газрын дэвшүүлсэн Эцэслэн шийдвэрлэх төлөвлөгөөнд үндэслэн метил мөнгөнусаар хордсоныг илтгэх тодорхой нөхцлүүдийг хангасан хүмүүс \Минаматагийн өвчнөөр өвдсөн тодорхойлолт бүхий хүмүүсээс бусад\ нэмэлт нөхөн төлбөр авахгүй гэж Чиссотой тохиролцсоны үндсэн дээр 2.6 тэрбум иений нөхөн төлбөр авсан \нас барсан өвчтнүүдийг оруулаад\. 8. Өвчтнүүд юу хүссэн бэ? Минаматагийн өвчин гарснаас хойш дөч гаруй жил өнгөрчээ. Минаматагийн өвчин туссан хүмүүст энэ дөчин жил хүнд бэрх, маргаан тэмцлийн жилүүд байв. Өвчтнүүд шүүх ажиллагаа, хэлэлцээрүүдийн үед муж улсын удирдлага, Чиссог Минаматагийн өвчнийг үүсгэж, өвчтнүүдэд туслахгүй байсныхаа төлөө чин сэтгэлээсээ уучлалт гуйхыг шаардаж байв. Мөн өвчлөгчдийн нөхцөл байдлыг хүлээн зөвшөөрч, яаралтай засах арга хэмжээ авахыг шаардаж байв. Тэд энэ бүх хугацаанд орон нутгийнхаа нийгмээс тусгаарлагдах бус хүнийн хувьд, Минаматагийн иргэнийн хувьд зүй ёсоор хандаж байхад хамгийн их анхаарал хандуулахыг хүсч тэмцсэн юм. Минаматагийн өвчнийг бүрэн эмчлэх эмчилгээ байхгүй. Ихэнхи өвчтөн өдөр бүр эмнэлэг явж шинж тэмдэгийн ба нөхөн сэргээх эмчилгээ хийлгэдэг. Өвчтнүүдийн нас ахихын хэрээр эмнэлэгт хэвтэх юмуу гэртээ эмнэлгийн тусламж авах хүмүүсийн тоо нэмэгдэж байгаа. Наслалт эрчимтэй явагдаж байгаа нийгэмд өвчтнүүд хүмүүсийн дунд санаа зовох зүйлгүй амьдрахыг хүсч түүнийг нь Минаматад бүх нийтээрээ анхаарч үздэг юм. Биеэ хөдөлгөж чадаж байгаа хүмүүс нь чадах хэмжээндээ хөдөлгөж байгаа гэдгийг хэлэхэд илүүц биз. Газар тариалан, загасны аж ахуй эрхлэх нь хүнд хөдөлмөрт тооцогддог боловч өвчтнүүд нөхөн сэргээх эмчилгээ хийлгээд ажилладаг. Зарим өвчтөн компани \конторт\ ажилладаг. Өвчтнүүд шинж тэмдэгтэйгээ амьдарч сурсан. Гэвч Минаматагийн өвчний талаар эргэлзээ сэжиг, буруу ойлголт байсаар л байна. Зарим өвчтөн гэр бүр төрөл садандаа хүртэл Минаматагийн өвчтэй гэдгээ хэлж чадахгүй байх тохиолдол байсаар байна. Зарим хүмүүс Минаматагийн өвчин дахин хэзээ ч бүү давтагдаасай гэсэндээ туршлагаа бусдад ярих, залуу үеийнхэнд хичээл заах зэрэг ажилд өөрийгөө зориулж байна. Бидний материаллаг хөгжилд хүрэх хүсэл, байгаль орчны сүйрлийн дүнд бий болсон Минаматагийн өвчний золиос болсон хүмүүсээ орхилгүйгээр цаашид юу хийж чадах вэ? Тэд биднийг одооноос эхлээд цаашид юу хийж чадахаа байнга бодож байхыг хүсч байгаа. 9. Мояай наоши гэж юу вэ? “Мояай” гэдэг үг хоёр завийг холбох буюу хамтдаа ямар нэг юм хийх гэсэн утгатай. Бид хоршооны төслүүдийг “Мояай наоши” гэж нэрлэн Минаматагийн өвчний асуудлуудыг шийдвэрлэх, нэгэн цагт хүмүүсийн хоорондын, хүн байгалийн холбоо алдагдаж байсан энэ газарт нүүр тулах, ойлгох, хамтран ажиллахыг чухалчилсан. Минаматагийн өвчин анх гарах үед хүмүүс өвчнийг халдварт өвчин гэж үзэж байсан тул өвчтнүүд айл хөршийнхөнтэйгөө хамт байхад бэрхшээлтэй болсон. Чиссогийн хаягдал усан дахь мөнгөнус өвчний шалтгаан гэдгийг тогтоосны дараа хүртэл Чиссогоос хамааралтай хүмүүс өвчтнүүдийг үл ойшоож байв. Шүүх ажиллагаа, нөхөн төлбөрийг Чиссогийн оршин тогтнолд халдах аюул гэж үзэж байв. Дээр нь өвчтнүүдэд нөхөн төлбөр олгох тал дээр ялгавартай хандах, хонзогнох, гүтгэн доромжлох явдлууд гарч байв. Тодорхойлолт авахыг хүссэн хүмүүсийн дунд хуурамч шинж тэмдэг үзүүлсэн хүмүүс хүртэл байсан гэдэг. Өвчнийг шалтгааныг Чиссо компани тарьсан боловч Минамата санхүүгийн хувьд Чиссогоос хамааралтай байсан тул иргэдийн дунд тэмцэл, дайсагнал бий болсон. Өөр өөр талыг баримтласан хүмүүсийн харилцаа удааны хугацааны турш ноцтой байдалд байв. Гэвч энэ бүх үл ойлголцлыг даван туулж дайсагналцснаар юуг ч бүтээхгүй гэдгийг ойлгосны дүнд удирдлага, иргэд, Минаматагийн өвчтнүүд яриа хэлэлцээ, үйл ажиллагааны дүнд Минаматаг дахин бүтээн байгуулахаар хамтран ажиллаж байна. 10. Бид Минаматагийн өвчнөөс юу сурч авах вэ? Mинаматагийн өвчин Чиссогийн үйлдвэрийн хаягдлаар бохирдсон засаг, хавч, дун хясаа идсэнээс болж үүссэн. Үүнтэй зэрэгцэн хүмүүсийн дунд тэмцэл үүссэн. Минаматагийн иргэд ус, хоол хүнс бол хүний амьдралын гол хэрэгцээ тиймээс үнэлж баршгүй зүйл, гэр ахуйн ба аж үйлдвэрийн хог хаягдлыг байгаль орчныг бохирдуулах байдлаар хаяж болохгүй гэдгийг ойлгосон. Массаар үйлдвэрлэж, массаар хэрэглэж, массаар хаяж байгаа нь бидний амьдралыг тав тухтай, хөгжингүй болгож байгаа боловч бидний байгаль орчин, эрүүл мэнд хорт утаа, химийн хор бордоо, хүнсний хадгалалтын бодисууд болон өөр олон янзын хорт бодисуудаас болж туйлдаж байна. Бид материалын хувьд баян амьдралынхаа тухай гадаад орнуудтай ямар харилцаатайгаасаа салгаж бодож үзэж ч чадахгүй. Минаматагийн өвчин бидэнд өвчтөн бас гэмт хэрэгтэн болохыг маань хэлж өгч байгаа юм. Мөн бид байгаль орчныхоо хүчин амьдарч байгаа гэдэг үүднээс байгаль орчинтойгоо зэрэгцэн орших, хүмүүс, гол мөрөн, далай тэнгисийн тухай бодох, найдвартай хоол хүнсний талаар бодох, ахуйн ба үйлдвэрийн хог хаягдлыг багасгах дахин боловсруулах ба орон нутгийн асуудлаа шийдвэрлэхийг анхааруулж байна. Минаматагийн өвчний талаар мэдвэл зохих 10 зүйл Энэ товхимол “Минаматагийн өвчний талаар мэдвэл зохих 10 зүйл” товхимолын шинэчилсэн хөврүүлэг болно \Анхны хэвлэл 1994 оны 11 дүгээр сар, шинэчилсэн 1997 оны 9 дүгээр сар\. Зохиосон: Минамата хотын Минаматагийн өвчний музей Утас: 0966-62-2621 Минаматагийн өвчний музей Утас: 0966-63-5800 Хамтарсан: Тацуо Ямамото \зургийг\ Хироюки Хизен Минаматагийн өвчний үндэсний институт Хэвлэсэн: Минаматагийн байгаль орчны бүтээн байгуулалтын төсөл Удирдах хороо

Saturday, May 5, 2012

Номын тойм: Сайшо Хироши – Өглөөний хүн

Сайн ном хүний амьдралыг өөрчилж чадах увидастай. Энэ ном ч бас тэдгээрийн нэг байх болно. Харин жинхэнээсээ өглөөний хүн болон өөрчлөгдөхөд чиний хүсэл, хичээл зүтгэлээс өөр юу ч илүүтэйгээр чамд тус болохгүй.

Шинэ зууны хөгжил дэвшил хүн төрөлхтөнд их зүйл өгсөн. Гэвч үүний хажуугаар хүнийг байгалиас нь улам холдуулж, байгалийн зөн совин, эх дэлхийн хүүхэд гэдгийг минь батлах чухал зүйлсийг минь улам бүр булаасаар байх шиг...

Хүн нар мандахад босч, нар жаргахад унтсаар хэдэн мянган жилийг ардаа үдсэн. Гэтэл сүүлийн хэдхэн жилийн хөгжил дэвшил, нарыг орлох гэсэн тод гэрэлт хотын гудамж, цаг хугацааны хязгаарлалтгүй харилцаа холбоо нь нар жаргасан хойно ч ажиллах, амьдрах боломжийг бий болгосноор хүн төрөлхтнийг шөнийн амьдралд дурлуулах болсон. Харин шөнө орой унтах тусам өглөө сэрэх цаг хойшилсоор байдаг нь үнэт “өглөө”гөө алдахад хүргэдэг.

Харин “өглөө”гөө алдсан хүн “бүхнээ” алддаг.

Өглөөний хүн болох нь зөвхөн цаг хугацааг удирдах бус, тэрнээс ихийг эрүүл мэндийг, цаг хугацааг захирах боломжийг, өөртөө итгэх итгэлийг, амжилт бүтээлийг чамд өгөх болно.

Өглөөний хүн номноос таньд зорилусан зөвлөмж, ишлэлийг цомхон дуулгая:
1. Өглөөг оройтож эхэлдэг, өглөөг таагүй сэтгэлээр сулбагар дорой эхэлдэг хүний хувьд тэр өдөр зөнд нь хаясан өдөр болдог.

2. Өглөөг үр дүнтэй ашиглавал бүх ажилд тайван тухтай хандах боломжтой, тайван чөлөөтэй байж чадвал үйл хэрэг жам ёсоороо гүйцэлдэх болно.

3. Нэг өдрийн зав чөлөө нь эрүүл өглөөнөөс эхтэй. Дутуу сэрж санд мэнд эхэлдэг хүмүүсийн өдөр ба үүрийн гэгээтэй хамт шинэ өдрийг эхлэхдээ ажлаа төлөвлөн, өглөөний цайгаа тухтай ууж, хүн цөөтэй автобусанд суух юмуу, сэлүүхэн замаар давхин баяр хөөртэйгээр ажилдаа явдаг хүмүүсийн өдөр нь газар тэнгэр шиг ялгаатай.

4. Өглөөний цагаар аливаа юманд нухацтай буурь суурьтай ханддаг бол орой болон шөнийн цагаар сэтгэлийн хөдлөл бүхий хандлага илүү хүчтэй байдаг.

5. Зөвхөн “өглөө”г гээсний үр дүнд “бүх зүйлээ” алдсан байдаг.

6. Нар мандахад сэрж, нар жаргахад унтаж байдаг нь хэдэн мянган жилийн өмнөх байгаль эхийн заяасан дадал зуршил. Иймээс шөнө болоход амраагч үүрэг бүхий систем идэхвтэй ажилласнаар нойр хүрч, өглөө болоход үйл ажиллагааны үүргийг хариуцдаг идэвхжүүлэгч мэдрэлийн систем эрчимжиж, хүн хөдлөхийг хүсдэг.

7. Тайвшруулагч мэдрэлийн систем одоо унтаж амар гэж байхад миний хүсэл сэрүүн байх гэж оролддог. Ингэх нь горимын дагуу явж буй цагийн зүүг барьж аван зогсоох гэж оролдож байгаатай адил. Харин тэр цаг эвдрэлгүй тэсч чадах боловуу? Хүний бие ч үүнтэй адил.

8. Өлсөх үедээ хоол иддэг хирнээ нойрыг ялан дийлэх ёстой мэтээр бодох хэрэггүй.

9. Шөнийн амьдралд хэт автан орсон хүний нойр хүрдэггүй гэдэг. Гэвч тодорхой хугацаанд хичээнгүйлэн зүтгэвэл үр дүн нь аяндаа гарна. Үгүй бол ингэж дэмий хэвтэхийн оронд гэж бодсоор урьдын брууу дадалруу орчих гээд байдаг.

10. Унтаж амрах хамгийн тохиромжтой цаг бол 23 – 05 цагийн хооронд юм. Өглөөний 5 цагт судасны цохилт хамгийн их түргэсдэг тул энэ үед унтах нь тохиромжгүй юм. Өөрөөр хэлбэл гүн унтаж амарч чаддаггүй байна. Энэ цагуудад унтаж, сэрж хэвшвэл өдөр бүр 4 цагийг хожиж байна гэсэн үг.

11. Нойрноос сэрээд цаг гарны дараа буюу өглөөний 6 - 8н хооронд анхаарал төвлөрөлт, шийдвэр гаргах чадвар өдрийнхөөс 3 дахин их байдаг.

12. Өглөөний хоол заавал идэх сурах хэрэгтэй. Өглөөний хоол идэх дуршлыг хөдөлгөх гол арга бол оройн 9 цагаас хойш юм идэхгүй байх явдал юм.

13. Амжилтанд хүрсэн бүх хүн өглөө сэрүүн байдаг байсан.

14. Өглөөний нэг цаг өдрийн гурван цагтай тэнцэнэ. Тиймээс хүн бүрт 24 цаг ноогдох боловч өглөөний цагийг сайтар ашиглаж чадвал 30 цагаас ч үнэ цэнэтэй байж болно.

15. Шөнийн цагаар асуудалд гутранги бөгөөд сэтгэлийн халилтай ханддаг тул эргэлзээтэй аливаа асуудлаа өглөө шийд. Харин уран сэтгэмж шаардах ажлыг орой хийж байвал тохиромжтой.

16. Шөнө хичнээн хөгжилтэй ч өглөөтэй бүү соль.

17. Өглөөний хүн болхооор шийдсэн бол хавар зунаас эхэл. Хамгийн тохиромжтой цаг.

18. Эрт босохын тулд уншлага тарни ашигла. Уншлага тарни үр дүнтэй гэдгийг ШУ хүртэл нотолсон юм. Өглөө 5 цагт босохоор шийдлээ гэхэд унтахаас өмнө эгцлэн суугаад уншлага тарнийг 10 удлаа хэлээд үз. “Би маргааш 5 цагт босно.”

19. Өөрчлөлтөө оройноос эхэл. Эртхэн унтаж амар.

20. Унтах цагаа тэгж тоогоор сонго. 5,7 цаг амрахаас 6, 8 цаг унтах нь илүү ашигтай гэж эрдэмтэд үзсэн байдаг. энэ нь нойрны давтамжтай холбоотой байдаг.

21. Судалгаагаар үзэхэд бага унтдаг хүн гүн нойрсож сайн амарч чаддаг бол их унтдаг хүн үе үе сэрэх болон бөх нойронд автахдаа муу байдаг байна.

22. Унтахын өмнөх зуршил бий болгох нь хүссэн цагтаа унтах боломжийг олгоно. Яг л бүүвэйн дуу шиг. Жишээ нь ном уншиж болно. Энэ үед мэдлэг дээшлүүлэх номыг сонговол зохилтой бгөөд уран зохиолын ном нь эсрэгээр цаг өнгөрч буйг ч мэдэлгүй гүнд нь орох гээд байдаг талтай. Ингээд ном хэсэг уншаад дуусмагц шууд унтаад байвал удалгүй тийм төрлийн номоо уншаад дуусахад нойр хүрдэг болно.

23. Өглөөс сайн босдогггүй шалтгаан нь зорилго болгосон цагтаа анхнаас нь яс баримтлахаар хичээх юм. Шунан байж шантралгүйгээр өглөө босох цагаа 30 30 минутаар сунга.

24. Оройтож унтлаа ч тогтсон цагтаа бос.

25. Сэрүүлэгтэй цаг нь хүмүүсийг цочроож анхааруулах зорилготой бүтээгдсэн тул өглөө сэрэхэд тохиромжгүй байдаг. Тиймээс сэрүүлгээр сэрэх аргыг сонгохгүй байх нь дээр.

26. Сэрэнгүүтээ босч бай.

27. Өдрийн 30 минутын нойр хамгийн сайн тэжээл. Гүн нойр авахаас урьтаж 30 минутын дотор босох нь зүйтэй, үгүй бол нэг хэсэгтээ алмайрч, ажил төрлийн бүтээмж тань буурах болно.

28. Өглөөний хүн болохоор зорьж байвал дараах зүйлийг дага.

Өглөөний цайгаа завал уух.

Өдөр бүр тогтсон цагт хооллох.

Өдөрт дундажаара 1 л ус уух.

Оройн 9 уагаас хойш юу ч идэхгүй байх.

29. Өглөөний нарны илч гэрлийг бүх биеээрээ мэдрэхэд амьдралын эрч хүчийг олж авч буй мэт санагддаг.

30. Өдөрт хагас цагаас нэг цаг аажуу тайван алхаж байгаарай. Гол тайван алхах юм.

31. Өглөөний гэр бүл болох зорилт тавиад үзээрэй. Гэвч энэ бол өглөөний хүн болох 100 өдрийн хамгийн сүүлийн арга хэмжээ тул эхлээд өөрөө өглөөний хүн байхын үр шимийг амсч, бусдыг ч бас уриалаарай.

32. Бүх үнэн эгэл жирийнээс эхлэлтэй. Гэвч түүнийг хэвшүүлж чаддаггүй хүнд гарах үр дүн нь эгэл жирийн бус байдагт л асуудлыг гол оршдог.



Эх сурвалж: Охид бүсгүйчүүдийн онлайн найз Гоолингоо.мн
1. Маргааш гэж өдөр байхгүй юм шиг амьдар. Оюун санаагаа өөр газар байлгалгүйгээр, яг одоо, тухайн цаг мөчид юу хийж, юу ярьж, хэнтэй байгаадаа анхаарлаа хандуул. Бид аль хэдийн болоод өнгөрсөн зүйлсийг өөрчилж чадахгүй, тиймээс өнгөрсөндөө хүлэгдэх нь биднийг нэг их юманд хүргэхгүй. Бид ирээдүйг зөгнөж чадахгүй, тиймээс тэр талаар санаа зовних нь ч бас л чамд огт тус болохгүй. Үүний оронд, одоо-д анхаарлаа хандуул. Хоол идэж байхдаа түүний амтыг бүрэн дүүрэн мэдэрч, хэн нэгэнтэй утсаар ярьж байхдаа түүний үг бүрт анхаарлаа хандуулж, онигоо уншихдаа ч оюун санаагаа бүрэн чөлөөлж байгаад 100 хувь инээ.

2. Бага зүйл хий. Төлөвлөгөөний чинь дэвтэрний өнөөдрийн хуудас дүүрэн байна уу? Хийх ёстой зүйлээ хагасаар нь хуваа. Тэр жагсаалтан дээр байгаа бүхнийг чи хийх ёстой биш. Хэд хэдийг нь хасаад, дараа долоо хоног хүртэл хойшлуулчих. Яаралтайд нь биш чухалд нь л анхаарлаа хандуул. Тэгвэл чи бага стресстэнэ. Хэрэв чи хийхээр төлөвлөсөн зүйлсээсээ дөнгөж тал хувийг нь л бүрэн хэрэгжүүлвэл, тэр өдөр чиний хувьд хамаагүй жарагтай өнгөрөх бодно.

3. Хэдэн сарын өмнөөс хийх гээд зориг хүрэхгүй байгаа чухал ажлыг хий. Өмнө нь хэлсэнчлэн, бага хий, гэхдээ хамгийн чухлыг сонгож хий. Чухал ажлыг яаж таних вэ? Чиний хэтийн амьдралд сайнаар нөлөөлөх том ажил. Өөрийнхөө хүндэлдэг эмэгтэйгээс эмээгээд уулзаж чадахгүй байсан бол өнөөдөр түүн лүү утасд. Энэ нь ямар ч өдрийг сайхан болгоно.

4. Өөрийнхөө мөрөөдлийн амьдралыг төлөвлө. Мөрөөдлөө төлөвлөх нь бага зэрэг утгагүй санагдаж магадгүй. Гэхдээ, хэрэв юунд ч хязгаарлалт хориг байхгүй байсан бол чиний амьдрал ямар байх байсан бэ? Том цайзад амьдарч, хувийн онгоцоор явах тухай яриагүй л дээ. Зүгээр л чамайг юу хамгийн их аз жаргалтай болгохыг тодорхойлоход энэ тусална. Яаж эхлэхээ мэдэхгүй байвал, амьдралынхаа хамгийн үнэт 5 зүйлийг жагсааж бич. Тэгээд тэдгээр жагсаасан зүйлсийнхээ хүрээнд өөрийнхөө төгс амьдралыг төсөөл. Тэр үнэт зүйлстэй чинь хамааралгүй, илүүдэл төсөөллүүдийг боломжоороо бол хасах гээд үзээрэй. Төлөвлөж дуусаад, тийм амьдралд хүрэхийн тулд яг өнөөдрөөс юу юу хийж болох тухай бод. Тэдгээр эхний алхмуудаа дараа долоо хоногт хийхээр товлоорой. Хүссэн амьдрал руугаа хүрэхээр урагшилж байгаагаа мэдрэх нь чамд гайхалтай сайхан мэдрэмж өгөх болно.

5. Цэвэрлэ. Жаахан ч гэсэн орон зайг — жижиг шүүгээ, шүүгээний нүд ч байж болно — чиний амьдралд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг жижиг орчин цэвэрхэн байх нь чамайг аз жаргалтай байхад нөлөөлөх болно. Итгэмэрээгүй хэрэг ч гэлээ, ямар нэгэн хэрэггүй эд зүйл, хог буртагаас салах мэдрэмж нь эмэгтэй хүнд өөрийнхөө дотор бөглөрөөд байсан зүйлийг суллаж, сэтгэлээ уужруулахад нөлөөлдөг. Тиймээс л зарим хүмүүс стресст орсон үедээ цэвэрлэгээ хийдэг зуршилтай байдаг биз.

6. Алх. Алхаж явахад л хүнд хамгийн үнэ цэнэтэй санаанууд төрдөг. Цэвэр агаар, эгц дээрээс ээх нар, эсвэл эгц доороос ханьсах сүүдэр, навчсын сэрчигнэх чимээг сонсонгоо ойрын хэд хоногт болсон сайхан үйл явдлуудыг түүвэрлэн бод. Өчигдөр нь төрөөд удаагүй үеэл дүүгээ анх удаа харсан бол, эсвэл найзынхаа сүй тавьсныг мэдсэн бол тэр тухай бодож инээмсэглэ. Эсвэл уржигдар гудамжинд, эсвэл клаб дотор танилцъя гэж зөндөө гуйсан, чиний сонирходоггүй төрлийн залуугийн тухай хэсэг бодож өөрийгөө тэр үед ямар үзэсгэлэнтэй харагдаж байсныг сана. Тэгээд тархиа цэвэрлэ. Өөдөөсөө ирж буй хүмүүсийг хараад огт шалтгаангүйгээр инээмсэглэ. Тэгвэл тэдний зарим нь чамд хариу инээмсэглэх болно. Энэ үед “Амьдрал ямар ч сайхан юм бэ дээ!” гэж өөрийн эрхгүй бодогдох вий.

7. Гурван чухал төсөл дээр ажилла. Төлөвлөгөөгөө багасгах өөр нэг арга. Дээр дурдсанчлан хамгийн чухалд тооцож байгаа зүйлсээ л өнөөдрийн төлөвлөгөөндө оруулаад үз. Бүр нарийвчилбал, яг одоогоор чиний санааг зовоож байгаа, эсвэл чамд ач холбогдолтой гуравхан чухал төслийг сонгож аваад тэдгээрт өөрийгөө бүрэн дүүрэн зориулаад үз. Үүнийг маргаашнаас хийгээрэй. Өмнө нь чамд тасралтгүй ажиллаад байгаа хирнээ л, гараас чинь юм гарахгүй байгаа мэт санагддаг байсан бол энэ стратегийг хэрэгжүүлснээр чи хамааагүй бүтээлч болохоо мэдрэх боло. Үр дүн нь үнэхээр үнэлж баршгүй!

8. Өөрийнхөө доторхи “бяцхан шүүмжлэгч”-дээ амралт олго. Өнөөдрийг учир утгатай болгох маш чухал алхам бол юуг ч шүүмжлэхгүй байх явдал. Ажлынхаа газрын ааш муутай даргыг өнөөдөр ч болов ойлгох гэж хичээ. Тэр үнэндээ маш стресстэй нөхцөлд ажилладаг учраас бухимдахаас аргагүй байдалд хүрдэг ч юм билүү? Өөрийгөө ч бас бүү шүүмжил. Өөрийгөө өрөвдөж хайрла. Ганцхан удаа найзынхаа төрсөн өдөрт явснаасаа болоод даргынхаа өгсөн даалгаврыг хийж чадаагүй байлаа ч өөрийгөө хайрла. Гудамжаар өнгөрсөн хүмүүсийн сайхан талуудыг олж хар.

9. Нар мандах, жаргахын аль нэгийг хар. Яагаад сэтгэл санаагаа сэргээх зөвлөгөө бүр дээр нар мандах, жаргахын аль нэгийг харах тухай заавал дурдагдсан байдаг вэ? Яагаад гэвэл энэ арга үнэхээр хүнийг дотоод хүнтэйгээ хэсэгхэн зуур ярилцахад, уужрахад, гүн амьсгаа авахад, тайвширахад нөлөөлдөг болоод тэр. Бага багаар уусан алдрах нарны улбар туяа зүрхийг чинь дулаанаар дүүргэнэ. Байгаль гэдэг хэний туурвисан агуу уран зураг юм бол?

10. Хайртай хүнтэйгээ цагийг хамт өнгөрүүл. Энэ алхмыг маш олон хүн уншчихаад л алгасчихах талтай. Учир нь бидэнд “хайртай хүмүүсдээ цаг зарцуулах” гэдэг үг хэтэрхий танил болчихжээ. Тиймээс л чихнийхээ хажуугаар өнгөрүүлэх гээд байдаг ч, үнэндээ дандаа хэрэгжүүлэх ёстой зүйл бол энэ юм. Зүгээр л чиний дэргэд амьдарч, амьсгалж байгаад нь таларрхмаар хайртай дотны хүмүүстэйгээ цуг энэ өдөр хамт бай. Ээж дээрээ хамгийн сүүлд хэзээ очсон бэ? Дуртай амттаныг нь, эсвэл сүүг нь бариад өнөөдөр орой оч. Амьдралын утга учирын талаар бид маш холоос эрж хайдаг. Гэтэл амьдралын утга учир хайрлах, хайрлуулах гэсэн хоёрхон зүйл дээр л тогтож байдаг. Энгийн хирнээ чухал санаа юм шүү.


Эх сурвалж: Охид бүсгүйчүүдийн онлайн найз Гоолингоо.мн.